• Zaktualizowano: 2024-04-28 • Autor: Marek Gola
Moja babcia jest chora psychicznie i od kilku lat leczy się psychiatrycznie. Aktualnie nie ma z nią prawie żadnego kontaktu. Wolą mojej mamy jest złożenie wniosku o ubezwłasnowolnienie. Babcia nie jest w stanie odbierać pism procesowych. Czy można wpisać siebie jako doradcę tymczasowego? Jakie są uprawnienia takiej osoby? Nadto jakie są uprawnienia opiekuna prawnego?
Podstawa prawna: przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.), Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.), Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.).
W pierwszej kolejności sąd za pośrednictwem biegłych, względnie na podstawie pisemnej opinii ustali, czy w ogóle możliwe jest odbieranie korespondencji kierowanej do Pani babci. O ile uzna, że nie jest to możliwe, wówczas odstąpi od tej czynności.
Jeżeli chodzi o doradcę tymczasowego – jak najbardziej zasadne byłoby wniesienie o jego ustanowienie. Dla osoby pełnoletniej, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, sąd może z urzędu lub na wniosek uczestnika postępowania, przy wszczęciu lub w toku postępowania, ustanowić doradcę tymczasowego, gdy uzna to za konieczne dla ochrony tej osoby lub mienia. Przed ustanowieniem doradcy tymczasowego należy wysłuchać osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Doradcą tymczasowym należy ustanowić przede wszystkim małżonka, krewnego lub inną osobę bliską, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie wzgląd na dobro osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Innymi słowy, na czas postępowania o ubezwłasnowolnienie częściowe lub całkowite mogłaby Pani zostać doradcą tymczasowym.
Osoba, dla której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych na równi z osobą ubezwłasnowolnioną częściowo. Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego traci moc z chwilą, gdy:
Zobacz również: Opiekun prawny osoby starszej
Wyraźnie podkreślić należy, iż doradca tymczasowy co do zasady zostaje następnie, jeżeli okoliczności sprawy na to pozawalają, kuratorem lub opiekunem. Wówczas do czasu rozpatrzenia sprawy przez sąd rejonowy o ustanowienie opiekuna prawnego to doradcza tymczasowy, legitymujący się odpowiednim postanowieniem, może dokonywać czynności zmierzających do ochrony mienia osoby ubezwłasnowolnionej. Wyraźnie bowiem należy podkreślić, iż w toku postępowanie o ubezwłasnowolnienie nie jest ustanawiany opiekun prawny. Sąd Okręgowy może co najwyżej ustanowić doradcę tymczasowego. Ma to o tyle istotne znaczenie, że sprawa o ustanowienie opiekuna prawnego może toczyć się wiele miesięcy, a wówczas nie ma już potrzeby oczekiwania. Doradca tymczasowy ma prawo dokonywać czynności zmierzających do ochrony mienia.
Muszę jednak ostrzec, iż co do zasady banki mają problem z akceptacją postanowienia o ustanowieniu doradcy tymczasowego. Pomimo skarg do KNF banki nic sobie z tego nie robią. Kandydata na doradcę tymczasowego proponuje wnioskodawca i nie widzę przeszkód, by była to Pani. O tym, czy będzie kurator procesowy, zdecyduje sąd, mając na uwadze opinię biegłych. Można jednak domniemywać, że nie, albowiem w sprawie o ubezwłasnowolnienie interes Pani babci będzie chroniony obecnością prokuratora.
Doradca tymczasowy we wszystkich sprawach zwykłego zarządu ma swobodę (np. w sprawach dotyczących opieki lekarskiej). Problem może pojawić się ze szczepieniem, gdyż w tym wypadku pojawiają się różne interpretacje. Osobiście uważam, że szczepienie wymaga zgody sądu jako czynności przekraczającej zwykły zarząd, podobnie jak wynajem mieszkania na określonych warunkach. Podobna sytuacja odnosi się do opiekuna prawnego.
Zobacz również: Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie
W doktrynie do ważniejszych spraw dotyczących osoby ubezwłasnowolnionej zalicza się przykładowo: ustalenie miejsca pobytu, wyrażenie zgody na poddanie się poważniejszemu zabiegowi lekarskiemu, decyzję o wyjeździe za granicę, decyzję o zmianie obywatelstwa lub też o zmianie nazwiska, zbycie nieruchomości lub jej wynajem (tak też J. Ignatowicz [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy..., red. K. Pietrzykowski, s. 1181).
Oczywiście, że Pani mama (albo Pani) może zostać doradcą tymczasowym babci. Taka praktyka, że zostaje nim wnioskodawca, jest powszechna.
Zobacz teraz: Leki psychotropowe a opieka nad dzieckiem
Przypadek pana Jana
Pan Jan, mający 78 lat, cierpi na zaawansowaną demencję. Jego córka, pani Marta, wniosła o ustanowienie doradcy tymczasowego, aby móc zarządzać jego sprawami finansowymi i medycznymi. Po ustanowieniu doradcy tymczasowego, Marta mogła podejmować decyzje dotyczące opieki medycznej ojca, w tym wybór odpowiedniego domu opieki, a także zarządzać jego emeryturą i oszczędnościami, co zapewniało panu Janowi godne i bezpieczne warunki życia.
Historia pani Agnieszki
Pani Agnieszka, po diagnozie schizofrenii, miała trudności z samodzielnym zarządzaniem swoimi sprawami. Jej brat, pan Tomasz, zdecydował się wystąpić z wnioskiem o doradcę tymczasowego, zanim proces ubezwłasnowolnienia został ukończony. Jako doradca tymczasowy, pan Tomasz miał możliwość kontrolowania umów i transakcji finansowych siostry, co zapobiegało jej przed niekorzystnymi decyzjami, które mogłyby ją narazić na straty finansowe.
Sprawa pani Ewy
Pani Ewa, zmagająca się z ciężką depresją i zaburzeniami lękowymi, często była nieskłonna do podejmowania jakichkolwiek decyzji życiowych. Jej dorosła córka, pani Katarzyna, została jej doradcą tymczasowym, co umożliwiło jej interweniowanie w sprawach medycznych oraz zarządzanie mieszkanie matki. Katarzyna zadbała o to, aby jej matka otrzymała odpowiednią opiekę psychiatryczną i terapeutyczną, co miało kluczowe znaczenie w poprawie jej stanu zdrowia.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Potrzebujesz pomocy w napisaniu wniosku o ubezwłasnowolnienie? Od czego zacząć proces ubezwłasnowolnienia członka rodziny? Opisz nam swój problem i zadaj pytania prawnikowi wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika
