Zabezpieczenie środków zgromadzonych przed ślubem w przypadku podziału majątku

Majątek wspólny po zawarciu małżeństwa

Zgodnie z treścią art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”.

Od powyższej zasady, ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki, wskazane jako majątek osobisty każdego z małżonków.

Majątek osobisty – własne środki sprzed ślubu

Zgodnie natomiast z art. 33 pkt 1 „do majątku osobistego każdego z małżonków należą: przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej”. Zgodnie bowiem z treścią art. 33 pkt 10 „do majątku osobistego każdego z małżonków należą: przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, a także przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej”.

Zgodnie ze stanowiskiem SN (wyr. SN z 12.5.2000 r., sygn. akt V CKN 50/00):

„Przewidziana w art. 33 pkt 10 krio tzw. surogacja polega na zastąpieniu jednego składnika majątku odrębnego innym składnikiem. Przesłankami tak rozumianej surogacji są – jak się przyjmuje – dwa wymagania: po pierwsze, aby jedno i to samo zdarzenie spowodowało wyjście określonego przedmiotu z majątku odrębnego i nabycie innego przedmiotu majątkowego, oraz po drugie, aby przedmiot nabyty był uzyskany także w sensie ekonomicznym kosztem majątku odrębnego”.

Ustawodawca więc posłużył się w komentowanym przepisie słowami „przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego”. Kluczowe dla zdefiniowania istoty zasady surogacji jest zatem wyjaśnienie kiedy można mówić o zamianie w rozumieniu art. 33 pkt 10. Wskazane wyżej cele tej zasady przemawiają na rzecz przyjęcia jej szerszego znaczenia, nieograniczającego się do oczywistych przypadków czynności prawnych, takich jak umowy kupna sprzedaży lub zamiany, w których następuje wymiana dóbr (przedmiotów). Wskazane jest posługiwanie się pojęciem surogacji w znaczeniu ekonomicznym.

Zobacz również: Jak zabezpieczyć majątek przed ślubem?

Zabezpieczenie środków osobistych

Z uwagi na powyższe, opisane przez Panią środki finansowe przed zawarciem małżeństwa wchodzą w skład majątku osobistego i nie będą podlegały ewentualnemu podziałowi. To samo dotyczy przedmiotów nabytych w zamian za niniejsze środki, czyli właśnie nieruchomości. Jeżeli sfinansuje Pani z tych środków większą część udziału w nieruchomości, niniejsze powinno znaleźć odzwierciedlenie w akcie notarialnym – wskazując, iż np. kwota 200 000 zł została sfinansowana z majątku osobistego Pani. Będzie to dobre zabezpieczenie w przypadku ewentualnego podziału majątku wspólnego.

Oczywiście, przy ewentualnym podziale majątku, mąż będzie mógł podważać niniejszą okoliczność, jednak taki zapis stanowi skuteczne zabezpieczenie. To samo dotyczy się innych zakupów, nawet zakupu nieruchomości jedynie przez Panią – jeżeli została ona nabyta z majątku osobistego, pozostaje w Pani majątku osobistym. Jeżeli chce Pani zmienić lokatę lub konto, nie ma to również znaczenia dla przynależności środków.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2000 r., sygn. akt V CKN 50/00