Zdrada męża a rozwód z orzeczeniem o winie

Przesłanki do orzeczenia rozwodu przez sąd

Rozwód jest uregulowany w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Orzeczenie rozwodu może nastąpić wyłącznie wyrokiem sądu, który zapada w razie ustalenia, że doszło między małżonkami do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia i nie zachodzą negatywne przesłanki orzeczenia rozwodu. Zupełny rozkład pożycia oznacza, że ustały więzi łączące małżonków, a mianowicie: wieź emocjonalna (istnienie uczucia), fizyczna (współżycie) i gospodarcza (prowadzenie wspólnie gospodarstwa domowego). Za trwały rozkład przyjmuje się natomiast taki, który trwa na tyle długo, że nie rokuje szans na powrót małżonków do pożycia.

Nie zawsze konieczne jest dla uzyskania rozwodu, by całkowicie ustała więź gospodarcza, może się bowiem zdarzyć, że mimo nieistnienia pozostałych więzi małżonkowie nadal wspólnie zamieszkują albo spłacają wspólnie zaciągnięte wcześniej zobowiązania; takie częściowe istnienie więzi gospodarczej nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu rozwodu.

Mimo istnienia trwałego i zupełnego rozkładu pożycia rozwód jest natomiast niedopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (np. z uwagi na nieuleczalną chorobę małżonka), a także jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (np. złośliwa), co ocenia sąd.

Zobacz również: Kara dla kochanki męża 

Rozwód z orzekaniem o winie czy bez?

Orzekając rozwód, sąd orzeka także, czy i które z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Na zgodne żądanie małżonków sąd jednak zaniecha orzekania o winie, wówczas następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

Wyrok rozwodowy może zatem nastąpić bez orzekania o winie, z orzeczeniem winy jednego z małżonków, orzeczeniem winy obu stron lub z uznaniem, że żaden z małżonków nie ponosi tej winy. Strona w postępowaniu sądowym może modyfikować swoje żądania w zakresie orzeczenia winy aż do prawomocności wyroku.

Kiedy sąd może orzec winę jednego z małżonków?

O winie małżonka może przesądzać w szczególności nadużywanie alkoholu, inne uzależnienia, przemoc, zdrada, porzucenie, zawinione niezaspokajanie potrzeb rodziny. Żądanie uznania współmałżonka winnym rozkładu pożycia wiąże się z koniecznością przedstawienia dowodów na tę okoliczność.

Postępowanie sądowe w przypadku orzeczenia o winie z powodu zdrady małżonka zazwyczaj trwa dłużej niż w przypadku żądania rozwodu bez orzekania o winie, konieczne jest bowiem przeprowadzenie szeregu dowodów ową winę potwierdzających.

Jakie dowody winy małżonka możemy przedstawić na sprawie o rozwód?

Środkami dowodowymi zdrady mogą być zarówno zeznania samych stron, jak i świadków, ale także zdjęcia, nagrania audio i wideo, wiadomości SMS, notatki z interwencji policji, wyrok o znęcanie się nad rodziną, obdukcje, zaświadczenia lekarskie, zaświadczenia o pobytach na izbie wytrzeźwień, listy, rachunki i wszelkie inne dokumenty, z których wynikają okoliczności wskazywane przez stronę postępowania.

Rozumiem, że chciałaby Pani szybko uzyskać rozwód, co jest możliwe przy wniosku o rozwód bez orzekania o winie, ale radziłabym Pani starać się o orzeczenie rozwodu z winy męża, ponieważ są ku temu przesłanki (zdrada męża).

Zobacz również: Zdrada a rozwód bez orzekania o winie

Rozwód z orzeczeniem o winie męża a obowiązek alimentacyjny względem byłej żony

Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód z orzeczeniem o winie tylko jednego z małżonków niesie za sobą istotne skutki, w szczególności w sferze obowiązków alimentacyjnych. Jeżeli bowiem mąż zostanie uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociągnie za sobą pogorszenie Pani sytuacji materialnej jako strony niewinnej, sąd na żądanie Pani może orzec, że mąż jako wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb Pani, chociażby Pani nie znajdowała się w niedostatku. Jednym słowem zasądzi dla Pani alimenty, nawet jeżeli będzie miała Pani własne dochody.

Orzekając o żądaniu małżonka niewinnego zasądzenia alimentów na podstawie art. 60 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd powinien porównać sytuację, w jakiej małżonek niewinny znajdzie się po rozwodzie, z sytuacją, w jakiej by się znajdował, gdyby małżeństwo funkcjonowało prawidłowo (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.10.1980 r., sygn. akt III CRN 222/80).

Z kolei brak orzeczenia wyłącznej winy jednego z małżonków uprawnia każdego z nich do żądania dostarczania środków utrzymania od drugiego małżonka, jeśli znajduje się on w niedostatku, w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny między małżonkami?

Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w zasadzie z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu (wyjątkowo sąd może ten termin wydłużyć). Wygasa także w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa.

Czas trwania postępowania dowodowego, a co za tym idzie – całej sprawy o rozwód – w dużej mierze zależy od aktywności stron, tj. od rodzaju i ilości zgłoszonych przez nie dowodów. Pamiętać należy, iż druga strona będzie się starała umniejszać swoją winę, a także wykazać, że współmałżonek jest również winien lub wyłącznie winien. Strona ma prawo się przed tym bronić i stać na stanowisku, że sama nie ponosi winy w żadnym stopniu. W sprawach rozwodowych bowiem nie ma stopniowania winy i nawet jeśli wina jednego z małżonków jest większa, a drugiego nieznaczna, sąd orzeknie rozwód z winy obu stron.

Dlatego też jeśli chce Pani uzyskać rozwód z winy męża, to warto już zacząć gromadzić dowody (nagrania, notatki policji, zeznania świadków itp.). Im więcej dowodów, tym lepiej.

Zobacz również: Zdrada małżeńska

Alimenty na małoletnie dzieci

Stosownie do art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (czyli Pani dzieci i Pani osobiście) oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (czyli Pani męża).

Usprawiedliwionymi potrzebami dziecka, od których zależy zakres obowiązku alimentacyjnego jego rodziców, są te związane z jego wyżywieniem, ubraniem, wypoczynkiem, rekreacją, rozwijaniem zainteresowań, a także mieszkaniem i ze stanem zdrowia. Usprawiedliwione potrzeby dziecka to też te związane z jego wykształceniem i edukacją oraz te, których zaspokojenie zapewni mu prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy, odpowiedni do wieku i uzdolnień dziecka.

Dzieci mają prawo do takiej samej stopy życiowej jak rodzice. Odnosi się to do sytuacji, gdy żyją wspólnie z rodzicami, jak i wtedy, gdy żyją oddzielnie. Stosownie do tej zasady rodzice powinni zapewnić dziecku warunki (w tym materialne) odpowiadające warunkom, w jakich sami żyją. Należy mieć na uwadze, że „usprawiedliwione potrzeby” to nie każda zachcianka dziecka, a jedynie coś co jest niezbędne dla jego życia i prawidłowego funkcjonowania.

Możliwości zarobkowe rodziców a obowiązek alimentacyjny 

Z drugiej strony zakres obowiązku alimentacyjnego uzależniony jest od możliwości zarobkowych rodziców. Nie są one równoznaczne z dochodem uzyskiwanym przez rodziców. Możliwości zarobkowe są uzależnione od tego, jaki dochód mogliby uzyskać (biorąc pod uwagę ich wiek, stan zdrowia, wykształcenie i doświadczenie zawodowe). Zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego nie należy kojarzyć z wysokością faktycznych zarobków bądź też czystego dochodu z majątku. W ocenie zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego mieszczą się także te niewykorzystane, jeżeli tylko są realne, a potrzebom uprawnionych zobowiązany nie jest w stanie sprostać posiadanymi środkami.

Stan posiadania zobowiązanego do alimentów także jest oceniany w kontekście tego, w jakim zakresie zobowiązany (czyli Pani mąż) może zaspokajać potrzeby dziecka.

Od czego uzależniona jest wysokość alimentów na małoletnie dzieci?

Odpowiadając na pytanie związane z tym, ile sąd może zasądzić od Pani męża alimentów, wyraźnie podkreślić należy, iż Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje jakichkolwiek kwot będących kwotami granicznymi dla wysokości alimentów. Istotne z punktu widzenia Pani interesu znaczenie ma przepis, o którym już wspomniałam, czyli art. 135 § 1 K.r.o., zgodnie z którym zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Innymi słowy widełki, o które Pani pyta w obowiązującym prawie są kształtowane przez zwroty: „usprawiedliwione potrzeby uprawnionego” oraz „możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego”.

Nie bez znaczenia dla wysokości alimentów jest także to, czy rodzic, który z dzieckiem nie mieszka, łoży na utrzymanie dziecka ponad to, co jest określone wyrokiem sądu, tj. czy w czasie realizowania prawa do kontaktów z dzieckiem zabiera dziecko do kina, na lodowisko, na wakacje, partycypuje w zakupie wyprawki szkolnej, odzieży, daje prezenty i upominki itp. Jeżeli rodzic, z którym dziecko nie mieszka, łoży na jego utrzymanie także w taki sposób, przejmując niejako na siebie także ciężar wychowania dziecka, wówczas alimenty są odpowiednio pomniejszane. Jeżeli natomiast rodzic nie realizuje prawa kontaktów z dzieckiem, nie łoży ponad to, co musi, alimenty odpowiednio są wyższe. Przyjmuje się, iż nawet o około 25% wysokość żądanych alimentów może być pomniejszona lub powiększona ze względu na to, co napisałam powyżej.

Inaczej wygląda sytuacja życiowa w dużych miastach, inaczej w małych. Inaczej sąd oceni osobę ze średnim wykształceniem bez większych perspektyw na rynku pracy, a inaczej informatyka z wyższym wykształceniem. Taka osoba zostanie uznana za taką, która ma wysokie możliwości zarobkowe i nawet jeśli w chwili obecnej pracuje na stacji benzynowej, to ma możliwości zarobkowe, które powinna na rynku pracy wykorzystać, uzyskując wyższe dochody, przez co może płacić wyższe alimenty. To tylko przykład, chodziło mi jednak, aby pokazać, jaki jest sposób rozumowania sądu oraz uzasadnić moje stwierdzenie, że nie można podać Pani jakiejś kwoty wydatków stałych, które powinna Pani wykazać, aby uzyskać jak najwyższe alimenty.

Koszty ponoszone na utrzymanie i wychowanie dzieci oczywiście trzeba przed sądem przedstawić, najlepiej w formie rachunków, faktur. W pozwie o alimenty należy dokładnie opisać sytuację finansową ojca dziecka. Trzeba wymienić wszystko – dochody stałe, majątek (nieruchomości, ruchomości, samochód) itp.

Badając możliwości zarobkowe zobowiązanego, sąd zwykle żąda zaświadczeń z pracy, a także deklaracji podatkowych składanych po zakończeniu roku podatkowego. Dotyczy to każdego z rodziców, pozwala bowiem ustalić, czy faktycznie uzyskiwane dochody odpowiadają rzeczywistym możliwościom.

Określenie wysokości świadczeń alimentacyjnych, uwarunkowanych kosztami utrzymania (wyżywienie, mieszkanie, odzież, leczenie) i wychowania, w odniesieniu do dziecka (pielęgnacja, opieka, dbałość o fizyczny i intelektualny rozwój) jest domeną ustaleń na podstawie dowodów z uwzględnieniem zasad doświadczenia życiowego.

Do kosztów utrzymania dzieci może Pani zaliczyć także koszt wakacji, ferii, wyprawki szkolnej, dodatkowych szczepień, dowozu do szkoły. Państwa dzieci nie mogą bowiem ponosić ujemnych konsekwencji Państwa decyzji o rozstaniu.

Proszę zatem zbierać rachunki, paragony na zakupione dla dzieci rzeczy, a także oferty zajęć dodatkowych (z cennikiem), na które dzieci lub jedno z Pani dzieci mogłoby lub powinno uczęszczać.

W kwestii alimentów znaczenie ma również to, w jaki sposób zostanie orzeczony rozwód pomiędzy Panią a mężem, o czym pisałam już powyżej.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1980 r., sygn. akt III CRN 222/80