Zdrada małżeńska jako przyczyna rozwodu

Zupełny rozkład pożycia małżeńskiego

Podstawą rozwodu jest ziszczenie się wszystkich przesłanek materialnych, tj. nastąpienie zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Za utrwalony w doktrynie i orzecznictwie należy uznać pogląd, że zupełny rozkład pożycia małżeńskiego powinien obejmować – co do zasady – wszystkie więzi łączące małżonków, to jest duchowe, fizyczne i gospodarcze (zob. np. A. Olejniczak, Materialnoprawne przesłanki..., s. 14-30; wyrok SN z 22 października 1999 r., III CKN 386/98, SIP nr 1217913 oraz wyrok SA w Katowicach z 12 marca 2010 r., I ACa 51/2010, Lexis.pl nr 2790771).

W wyroku z 22 października 1999 r. (III CKN 386/98, LexisNexis nr 6793614, SIP nr 1217913) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że wspólne pożycie w rozumieniu art. 23 polega na duchowej, fizycznej oraz gospodarczej więzi małżonków, stanowiącej cel małżeństwa i umożliwiającej realizację jego podstawowych zadań. Rozkład pożycia jest zupełny dopiero wtedy, gdy uległy zerwaniu wszystkie wymienione więzi łączące małżonków. Rozkład, o którym mowa, jest przy tym procesem rozciągniętym w czasie, a nie zdarzeniem jednorazowym. Z powyższego orzeczenia Sądu Najwyższego wypływają istotne konsekwencje pozwalające na pewne uporządkowanie okoliczności świadczących o rozkładzie pożycia związku małżeńskiego.

Naruszenie jednego lub nawet kilku z obowiązków wymienionych w art. 23 i 27 (np. niewierność, nieprzyczynianie się do utrzymywania rodziny) nie przesądza jeszcze o zupełnym rozkładzie pożycia małżeńskiego. Zasadą jest konieczność wygaśnięcia wszystkich trzech podstawowych więzi, za pomocą których realizowane są funkcje związku małżeńskiego. Jeśli np. pomiędzy małżonkami wygasło uczucie albo brak więzi fizycznych, a mimo to decydują się na utrzymanie więzi ekonomicznych, pozostając w przyjacielskich relacjach, troszcząc się o siebie i wspólnie wychowując potomstwo, to nie można uznać, że doszło do zupełnego rozkładu pożycia.

Zobacz również: Rozwód a dziecko z innym partnerem

Cudzołóstwo jako podstawa rozwodu

Co do zdrady to orzecznictwo sądowe jest jednolite. Cudzołóstwo może być podstawą udzielenia rozwodu bez względu na czas, kiedy je popełniono, jeżeli było ono przyczyną lub choćby jedną z przyczyn rozkładu pożycia stron (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.12.1950 r., sygn. Akt: C 347/50).

Związek jednego z małżonków z innym partnerem w czasie trwania małżeństwa, lecz po wystąpieniu zupełnego i trwałego rozkładu pożycia między małżonkami, nie daje podstawy do przypisania temu małżonkowi winy za ten rozkład” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.09.2000 r., sygn. Akt: IV CKN 112/00).

Sąd Najwyższy zajął stanowisko w orzeczeniu z dnia 26 marca 1952 roku (C 813/51, NP 1953, nr 5, s. 82), w którym czytamy: „Związanie się małżonka z inną osobą węzłem uczuciowym, w którym wprawdzie nie dochodzi do cudzołożnych stosunków, ale któremu towarzyszą wyznania miłości i pocałunki, może być odczute przez drugiego małżonka jako podrywanie, a nawet zerwanie więzi uczuciowej i moralnej, która łączyła małżonków, i może być zależnie od okoliczności, uznane za ważną przyczynę rozkładu pożycia małżeńskiego”. Podkreślić należy także, że nawet fakt jednorazowej zdrady małżeńskiej może być przyczyną rozkładu pożycia małżeńskiego, co znalazło potwierdzenie w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 1951 roku (C 667/50, OSN 1953, poz. 9).

Najszybszym sposobem wyjścia z małżeństwa jest oczywiście rozwód bez orzekania o winie.

Zobacz również: Dziecko urodzone w małżeństwie z innym mężczyzną