Jak uniknąć płacenia alimentów na byłą żonę?

Sprawa dotyczy płacenia alimentów na byłą żonę. Zdecydowałem się odejść od żony, jak dzieci osiągnęły samodzielność. Żona od lat terroryzowała mnie psychicznie, traktowała wyłącznie jak bankomat, a przy innych poniżała. Nie mogłem już znieść takiego traktowania, tym bardziej, że ostatnio zarzucała mi zdrady – do których nigdy nie doszło. Wniosłem pozew o rozwód bez orzekania o winie, a żona się na to nie zgodziła, żąda 3000 zł alimentów na siebie, wezwała 5 świadków. Jak walczyć o niepłacenie alimentów na rzecz żony i jak uniknąć płacenia alimentów na nią? Nie stać mnie na taki wydatek, a wiem, że była żona dorabia sobie bez umowy. Co robić?

Obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami

Bez analizy pozwu rozwodowego trudno mi się odnieść do jego zasadności. Natomiast jeżeli chodzi o kwestię płacenia alimentów na współmałżonka, to szczegółowe regulacje znajdziemy w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (dalej K.r.io.). Zgodnie bowiem z treścią art. 60:

„§ 1. Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. 

§ 2. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

§ 3. Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni”.

W § pierwszym jest regulowany zwykły obowiązek alimentacyjny. Żona może więc dochodzić od Pana roszczeń alimentacyjnych pod warunkiem wykazania, iż wskutek rozwodu znajdzie się w niedostatku. Wysokość alimentów nie jest dowolna i ma odpowiadać usprawiedliwionym potrzebom żony z jednej strony, ale i możliwościom zarobkowym i majątkowym Pana jako zobowiązanego.

Kwestia wykazania stanu niedostatku spoczywa na żonie.

Obowiązek alimentacyjny małżonka ponoszącego wyłączną winę rozkładu pożycia małżeńskiego

Zdecydowanie dalej idące skutki znajdziemy w § 2. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tezy XIII wytycznych alimentacyjnych z 1987 r. wyraził następujące poglądy:

„Przesłanką, od której także zależne jest powstanie obowiązku alimentacyjnego małżonka ponoszącego wyłączną winę rozkładu pożycia, jest spowodowanie przez rozwód istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego, nie mającego jednak cech niedostatku. Dla oceny, czy przesłanka istotnego pogorszenia sytuacji materialnej występuje, przeprowadzić należy porównanie każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego z tym położeniem, jakie istniałoby, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie. Nie są natomiast istotne ewentualne zmiany, jakie nastąpiły w położeniu materialnym małżonka niewinnego w czasie pomiędzy faktycznym rozejściem się małżonków a orzeczeniem rozwodu. W omawianej sytuacji uprzywilejowanie małżonka niewinnego polega na tym, że może on żądać alimentów od małżonka winnego, chociażby nie znajdował się w niedostatku. Przyjęte uregulowanie nie daje wprawdzie małżonkowi niewinnemu prawa do równej stropy życiowej z małżonkiem zobowiązanym, lecz małżonek niewinny ma prawo do bardziej dostatniego poziomu życia niż tylko zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb. Pojęcie stopy życiowej stanowi element, który przy określeniu usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego trzeba także brać pod uwagę”.

Czy rozwód z orzeczeniem wyłącznej winy męża może stać się podstawą obowiązku alimentacyjnego względem żony?

„Obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego nie istnieje obligatoryjnie w każdym bez wyjątku przypadku, gdy tylko spełnione są ogólne przesłanki wyraźnie określone w art. 60 § 2 k.r.o. Ustawodawca uważał za konieczne uwzględnienie wszystkich nie dających się ująć ściśle i z góry przewidzieć okoliczności każdego przypadku. Przez użycie słów »sąd może orzec« dał wyraz pewnej swobodzie (nie dowolności) sędziowskiej, która pozwoli sądowi na oddalenie powództwa, jednakże tylko wyjątkowo, gdy będą za tym przemawiały konkretne, bardzo ważne powody”.

„Z reguły wieloletnie trwanie małżeństwa będzie częściej stwarzać sytuacje, w których możliwe będzie przyjęcie istnienia »rozszerzonego« obowiązku alimentacyjnego małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Nie można bowiem pomijać, że sam wiek małżonka niewinnego i szereg innych okoliczności będą często sprawiać, że małżonek ten nie będzie mógł własnymi siłami wyrównać istotnego pogorszenia własnej sytuacji materialnej, spowodowanego rozwodem. Dotyczyć to będzie częściej kobiet niż mężczyzn, skoro po dłuższym trwaniu małżeństwa, w którym zużywały one swe siły - w większym stopniu niż ich mężowie - na wychowanie dzieci i prowadzenie wspólnego gospodarstwa, zdobycie przez nie kwalifikacji, zapewniających możliwość osiągania większych wynagrodzeń za pracę, jest co najmniej bardzo trudne, jeśli nie wręcz niemożliwe”.

Prosta analiza skłania do wniosku, że rozwód z orzeczeniem Pana winy może stać się podstawą obowiązku alimentacyjnego wobec żony, nieograniczonego w czasie. Oczywiście podstawą rozwodu z Pana winy może być zarzucana zdrada, ale jak wspomniałem, bez dokumentacji nie jestem w stanie odnieść się do tego aspektu sprawy.

Bez wątpienia konieczne jest podjęcie działań prawnych zmierzających do ochrony interesów w sprawie rozwodowej. Informacja, iż żona zgłosiła 5 świadków, może sugerować, że otrzymał Pan odpis pisma żony ze zmianą roszczenia na orzeczenie o winie. Czas biegnie nieubłagalnie, a terminy procesowe są ściśle oznaczone.