Wyjazd z dzieckiem za granicę na wakacje a zgoda ojca

Istotne sprawy dziecka a wykonywanie władzy rodzicielskiej

Zgodnie z treścią art. 97 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „§ 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. § 2. O istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy”.

Pojęcie istotnych spraw dziecka ma charakter nieostry. Sprawy takie muszą mieć charakter doniosły, ważny z punktu widzenia sprawowania pieczy nad dzieckiem. Bardziej precyzyjne ich określenie wymaga odwołania się do dorobku doktryny oraz judykatury. Wskazuje się, że sprawy istotne dziecka to m.in. decyzje dotyczące imienia dziecka, miejsca jego pobytu, wyboru szkoły i przyszłego zawodu, wyjazdu za granicę, na wakacje, zmiany obywatelstwa, określenia kierunku wychowywania dziecka, przeprowadzenia poważniejszych zabiegów medycznych i badań itp. (por. J. Ignatowicz, w: Piątowski, System PrRodz, s. 808; H. Haak, Władza rodzicielska. Komentarz, Toruń 1995, s. 59).

Zagraniczny wyjazd z dzieckiem

Należy podkreślić, że w opinii Sądu Najwyższego nawet krótkotrwały wyjazd dziecka za granicę w celu spędzenia tam wakacji, jako należący do istotnych spraw dziecka wymaga zgody obojga rodziców, wykonujących władzę rodzicielską, a w braku takiej zgody orzeczenia sądu opiekuńczego (post. SN z 6.3.1985 r., III CRN 19/85, Legalis). Tym bardziej zmiana stałego miejsca pobytu związana z wyjazdem dziecka za granicę wraz z rodzicem stanowi istotną sprawę dziecka (por. w szczególności uchwała SN z 10.11.1971 r., III CZP 69/71, OSNC 1972, Nr 3, poz. 49; por. też post. SN z 14.10.1970 r., III CRN 181/70, OSNC 1971, Nr 6, poz. 107).

Z uwagi na powyższe, w mojej ocenie w sposób niejasny ma Pani wskazane w orzeczeniu rozwodowym, czy władza rodzicielska jest ojcu ograniczona jedynie do obowiązku informowania czy także współdecydowania. Jak wynika bowiem z powyższej linii orzecznictwa, nawet krótki wyjazd za granicę wymaga zgody ojca, dlatego jeżeli posiadałby on możliwość współdecydowania, jego zgoda byłaby istotna. Postępowanie inne niż powyższe jest niezgodne z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jak i przepisami Konwencji w Hadze z dnia 25 października 1980 r.

Co zdecydował sąd o opiece nad dzieckiem w wyroku rozwodowym?

W mojej ocenie, sąd rozdzielił obowiązki – wskazując do współdecydowania ojca jedynie w zakresie nauki, zawodu i leczenia, a informowania w zakresie wychowania i wykształcenia. Jak więc Pani widzi, orzeczenie jest niejasne i wymagało doprecyzowania na etapie uzasadnienia. Ciężko bowiem stwierdzić, jak określone zostały pozostałe istotne sprawy dziecka, w tym ewentualne wyjazdy.

Jednak w mojej ocenie może Pani wyjechać na krótki wyjazd wakacyjny, albowiem sąd co do zasady ograniczył ojcu władzę do informowania – jedynie do wglądu w istotne sprawy dziecka. Na przyszłość polecam jednak doprecyzować powyższe orzeczenie. Nic nie stoi także na przeszkodzie, aby powiadomiła Pani ojca dziecka o wyjeździe, tak aby wiedział, gdzie dziecko się znajduje.

W praktyce może mieć znaczenie, gdzie się Pani na wakacje z dzieckiem wybiera. Jeżeli chodzi o kraje, do których wyjeżdżając wystarczy mieć przy sobie dowód osobisty, to nikt nie będzie Panią o nic pytał. Jednak z ostrożności może mieć Pani przy sobie wyrok rozwodowy.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1985 r., sygn. akt III CRN 19/85
3. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 października 1970 r., III CRN 181/70