Czy można przysposobić dziecko bez zgody ojca biologicznego?

Pani Renata jest w związku małżeńskim z mężczyzną, który nie jest biologicznym ojcem jej 12-letniej córki. Mąż chciałby przysposobić dziewczynkę i ona również wyraża na to zgodę. Ojciec biologiczny w ogóle się córką nie interesuje, nie łoży na jej utrzymanie. Pani Renata pyta, czy można przysposobić dziecko bez zgody biologicznego ojca.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej ojca biologicznego który w sposób rażący zaniedbuje obowiązki względem dziecka

W pierwszej kolejności należy ustalić, czy ojciec biologiczny dziecka posiada pełną władzę rodzicielską, czy została ona ograniczona. Jeżeli posiada pełną lub ograniczoną władzę rodzicielską, to trzeba będzie najpierw wystąpić do sądu o pozbawienie go władzy rodzicielskiej. W tym celu pani Renata musi złożyć do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania małoletniego dziecka wniosek o pozbawienie ojca władzy rodzicielskiej.

Zgodnie z art. 111 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) – jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

Zobacz również: Jak przysposobić dziecko partnera?

Obowiązki rodzica względem dziecka - wykonywanie władzy rodzicielskiej zgodnie z dobrem dziecka

Mając na uwadze treść przywołanego przepisu, należy zastanowić się, jakie obowiązki względem dziecka ma rodzic. Wyraźnie podkreślić należy bowiem, iż jedną z przesłanek pozbawiania władzy rodzicielskiej jest rażące zaniedbywanie swoich obowiązków względem dziecka.

W pierwszej kolejności każdy rodzic zobowiązany jest do szacunku i wspierania dziecka (art. 87 K.r.o.). Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw (art. 95 § 1 K.r.o.). Istotne jest jednak, aby władza rodzicielska była wykonywana zgodnie z dobrem dziecka i interesem społecznym. Władza obejmuje nie tylko element wychowawczy, ale także zarządczy, odnoszący się do majątku dziecka. Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień (art. 96 § 1 K.r.o.). Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską (art. 101 § 1 K.r.o.). Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

Zobacz również: Przysposobienie dziecka żony

Czy po pozbawieniu biologicznego ojca władzy rodzicielskiej będzie możliwe przysposobienie dziecka przez męża matki?

Tak więc zachowanie ojca dziecka powinno być poddane ocenie z punktu widzenia wymienionych obowiązków jako podstawowych obowiązków każdego z rodziców.

Pani Renata podała, że ojciec dziewczynki w żaden sposób się o nią nie troszczy, nie kontaktuje się z córką, nie troszczy się o jej stan zdrowia. Nie bez znaczenie jest tu także wiek dziecka. Córka pani Renaty ma 12 lat, co z kolei karze podnieść, iż kontakt z ojcem i próba teoretycznego stworzenia tzw. „pełnej rodziny” jest ważna. Nadto córka w sprawie także będzie przesłuchiwana i będzie mogła dokładnie opisać, dlaczego kontakt z ojcem jest taki, a nie inny. Czy sama próbowała kontaktować się z ojcem?

W mojej ocenie wskazane przez panią Renatę fakty, o ile dają podstawę do wystąpienia z żądaniem pozbawienia ojca dziecka władzy rodzicielskiej, o tyle muszą zostać w toku postępowania udowodnione. Nie ulega wątpliwości, iż w sprawie o pozbawienie władzy rodzicielskiej nad córką sąd zechce dopuścić dowód z opinii biegłego psychologa dziecięcego lub z opinii Zespołu Specjalistów Sądowych na okoliczność ustalenia, czy ojciec dziecka daje należytą gwarancję wykonywania władzy rodzicielskiej w odniesieniu do dziecka. Pamiętać bowiem należy, iż kontakty ojca z dzieckiem są niezależne od władzy rodzicielskiej.

Do złożenia wniosku konieczne jest dysponowanie odpisem skróconym aktu urodzenia dziecka, miejscem zamieszkania ojca i dowodami na wskazane w treści pytania twierdzenia.

Postępowanie o pozbawienie władzy rodzicielskiej jest bowiem postępowaniem cywilnym, do którego zastosowanie znajdzie reguła ogólna, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Po pozbawieniu ojca władzy rodzicielskiej będzie możliwe przysposobienie dziecka przez męża pani Renaty.

Zobacz również: Przysposobienie pełne a alimenty

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59