Czy można przysposobić dziecko bez zgody ojca biologicznego?

Pozbawienie władzy rodzicielskiej ojca biologicznego który w sposób rażący zaniedbuje obowiązki względem dziecka

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zwanego dalej K.r.o.

Z treści Pani pytania wynika, że pozostaje Pani w związku małżeńskim. Mąż nie jest biologicznym ojcem Pani dziecka. Wolą męża jest przysposobienie dziecka. Córka wyraża na to zgodę. Ojciec dziecka nie interesuje się dzieckiem, nie łoży na jego utrzymanie. Zastanawia się Pani, jak wygląda procedura w tego rodzaju sprawie.

W pierwszej kolejności zasadnym jest ustalenie, czy ojciec biologiczny dziecka posiada pełną, czy ograniczoną władzę rodzicielską. Jeżeli posiada pełną lub ograniczoną władzę rodzicielską to koniecznym jest najpierw wystąpienie do sądu o pozbawienie go władzy rodzicielskiej. W tym celu musi Pani złożyć do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania małoletniego dziecka wniosek o pozbawienie ojca władzy rodzicielskiej.

Zgodnie z art. 111 § 1 K.r.o., jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

Zobacz również: Jak przysposobić dziecko partnera?

Obowiązki rodzica względem dziecka - wykonywanie władzy rodzicielskiej zgodnie z dobrem dziecka

Mając na uwadze powyższą treść przepisu należy zastanowić się jakie obowiązki względem dziecka ma rodzic. Wyraźnie podkreślić należy bowiem, iż jedną z przesłanek pozbawiania władzy rodzicielskiej jest rażące zaniedbywanie swoich obowiązków względem dziecka.

W pierwszej kolejności każdy rodzic zobowiązany jest do szacunku i wspierania dziecka (art. 87 K.r.o.). Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw (art. 95 § 1 K.r.o.). Istotnym jest jednak, aby władza rodzicielska była wykonywana zgodnie z dobrem dziecka i interesem społecznym. Władza obejmuje jednak nie tylko element wychowawczy, ale także zarządczy, odnoszący się do majątku dziecka. Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień (art. 96 § 1 K.r.o.). Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską (art. 101 § 1 K.r.o.). Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

Zobacz również: Przysposobienie dziecka żony

Czy po pozbawieniu biologicznego ojca władzy rodzicielskiej będzie możliwe przysposobienie dziecka przez męża matki?

Mając na uwadze powyższe, zachowanie ojca dziecka winno być poddane ocenie z punktu widzenia ww. obowiązków, jako podstawowych obowiązków obciążających każdego z rodziców.

W pytaniu wskazuje Pani, iż ojciec w żaden sposób nie troszczy się o dziecko, nie kontaktuje się z nim, nie troszczy się o jego stan zdrowia. Nie bez znaczenie jest tu także wiek dziecka. Pisze Pani, że dziecko ma 12 lat, co z kolei karze podnieść, iż kontakt z ojcem i próba teoretycznego stworzenia tzw. „pełnej rodziny” jest ważna. Nadto córka w sprawie także będzie przesłuchiwana i będzie mogła dokładnie opisać, dlaczego kontakt z ojcem jest taki, a nie inny. Czy sama próbowała kontaktować się z ojcem?

W mojej ocenie wskazane przez Panią sytuacje, o ile dają podstawę do wystąpienia z żądaniem pozbawienia ojca dziecka władzy rodzicielskiej, o tyle muszą zostać w toku postępowania udowodnione. Nie ulega wątpliwości, iż w sprawie o pozbawienie władzy rodzicielskiej nad córką, sąd zechce dopuścić dowód z opinii biegłego psychologa dziecięcego lub z opinii Zespołu Specjalistów Sądowych na okoliczność ustalenia, czy ojciec dziecka daje należytą gwarancję wykonywania władzy rodzicielskiej w odniesieniu do dziecka. Pamiętać bowiem należy, iż kontakty ojca z dzieckiem są niezależne od władzy rodzicielskiej.

Do złożenia wniosku konieczne jest dysponowanie odpisem skróconym aktu urodzenia dziecka, miejscem zamieszkania ojca i dowodami na wskazane w treści pytania twierdzenia.

Postępowanie o pozbawienie władzy rodzicielskiej jest bowiem postępowaniem cywilnym, do którego zastosowanie znajdzie reguła ogólna, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Po pozbawieniu ojca władzy rodzicielskiej będzie możliwe przysposobienie dziecka przez Pani męża.

Zobacz również: Przysposobienie pełne a alimenty