• Zaktualizowano: 2024-04-14 • Autor: Eliza Rumowska
Jestem po rozwodzie, ojciec dziecka ma ograniczone częściowo prawa rodzicielskie. Syn ma 16 lat, ja muszę wyjechać za granicę na miesiąc. Czy mogę pozostawić syna pod opieką obcych ludzi (znajomych)? Czy wystarczy pisemne upoważnienie przeze mnie tych osób do wyrażenia zgody na wszelkie zabiegi lekarskie?
W zaistniałej sprawie bardzo istotne są dwie informacje:
Dzieje się tak z prostego powodu – prawo rodzinne, tj. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (K.r.o.), w swych przepisach regulujących władze rodzicielską nie przewiduje jej „zbywania” poprzez czasowe scedowanie jej zakresu na osoby trzecie.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi w obszarze władzy rodzicielskiej:
„Władza rodzicielska
Art. 92. [Okres pozostawania pod władzą rodzicielską]
Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.
Art. 93. [Uprawnieni do sprawowania władzy rodzicielskiej]
§ 1. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
§ 2. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Przepisy art. 107 i art. 109-111 stosuje się odpowiednio.
Art. 94. [Władza rodzicielska jednego z rodziców]
§ 1. Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu.
§ 2. (uchylony)
§ 3. Jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę.
Art. 95. [Zakres władzy rodzicielskiej]
§ 1. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
§ 2. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra.
§ 3. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.
§ 4. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.
Zobacz również: Zgoda na wyjazd dziecka za granicę wzór
Art. 96. [Piecza nad dzieckiem]
§ 1. Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.
§ 2. Rodzice, którzy nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu, chyba że sąd opiekuńczy ze względu na dobro dziecka postanowi inaczej.
Art. 961. [Zakaz stosowania kar cielesnych]
Osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz sprawującym opiekę lub pieczę nad małoletnim zakazuje się stosowania kar cielesnych.
Art. 97. [Wykonywanie władzy rodzicielskiej]
§ 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
§ 2. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.
Art. 98. [Reprezentacja dziecka przez rodziców]
§ 1. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.
§ 2. Jednakże żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka:
1) przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską;
2) przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.
§ 3. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.
Art. 99. [Reprezentacja dziecka przez kuratora]
Jeżeli żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, reprezentuje je kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.”
Zobacz również: Przekazanie opieki nad dzieckiem na czas wyjazdu
Istnieje w regulacjach prawnych zasada nadania rodzicom będącym małżonkami z mocy prawa pełnego zakresu praw rodzicielskich, jeżeli przy rozwodzie ojcu je ograniczono – to należy poprzez lekturę wyroku stwierdzić – na ile jest on władny do dalszego jej wykonywania. Osoby trzecie, którym udzieli Pani tych szczegółowych upoważnień (pkt 2) i tak nie mają pierwszeństwa przed ojcem, jako opiekunem prawnym w obszarze wykonywania władzy rodzicielskiej, który nie został wyłączony ograniczeniami z wyroku rozwodowego.
Jeżeli jednak okaże się, że ojciec ma np.: prawo do informacji bez prawa do decydowania o dziecku – wówczas warto osobom trzecim pozostawić upoważnienia, o których piszę w pkt 2. Chodzi o upoważnienia udzielone wg reguł i zasad obowiązujących w danych placówkach (edukacyjnych, medycznych itp.), które mają odpowiednie druki i procedury wskazania osób upoważnionych do informacji i decydowania. Owszem – prawo przewiduje pieczę zastępczą – ale jest to zupełnie inny zakres scedowania praw i nie o takie upoważnienie Pani chodzi – wówczas orzeczenie w tym zakresie wydaje sąd. Jednak najbezpieczniejszą formą są takie upoważnienia, o których pisze w powyższym. Wadą jest jedynie to, że nie sposób przewidzieć wszystkiego. Jednak nie ma możliwości udzielenia pełnomocnictwa ogólnego w zakresie władzy rodzicielskiej.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Jak wygląda opieka naprzemienna nad dzieckiem po rozwodzie? Kto będzie zobowiązany do płacenia alimentów i kto w tym przypadku decyduje o ważnych sprawach dziecka? Masz więcej pytań, Opisz nam swój problem wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Eliza Rumowska
Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego prawniczka. Specjalizuje się w prawie cywilnym, zwłaszcza w prawie konsumenckim (reklamacje, gwarancje itp.). Z serwisem ePorady24 związana od początku jego istnienia, obecnie udziela porad w najbardziej złożonych sprawach. W swej wieloletniej karierze pracowała jako powiatowy rzecznik konsumentów, sekretarz gminy, inspektor ds. kredytów oraz radca w TP SA. Od 2008 r. prowadzi własne biuro prawne, jako prokurent obsługuje trzy spółki prawa handlowego, współpracuje z samorządem terytorialnym przy realizacji programów dotowanych z UE.
Zapytaj prawnika