Pieniądze od męża a rozdzielność majątkowa

Pieniądze od męża jako darowizna

Z uwagi na posiadaną rozdzielność majątkową każdy z małżonków posiada swój odrębny majątek osobisty. W konsekwencji nie funkcjonuje w tym ustroju majątkowym żaden majątek wspólny. To z kolei powoduje, że wszelkie finansowe przesunięcia majątkowe o charakterze nieodpłatnym co do zasady są traktowane jako darowizny.

Jest tak co do zasady, przy czym trzeba jednak zauważyć, że nie każde przekazanie środków pieniężnych jest kwalifikowane jako darowizna dla żony. Ideą darowizny jest bowiem to, że obdarowany otrzymuje środki pieniężne do swobodnego użytku, co oznacza, że może je przeznaczyć na dowolny cel. W opisanym przez Panią przypadku nie otrzymuje Pani pieniędzy na dowolny cel, lecz stricte na utrzymanie rodziny.

Zobacz również: Negatywne skutki rozdzielności majątkowej

Pieniądze na zaspokajanie potrzeb rodziny

Obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny został uregulowany w art. 27 i 28 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jego celem jest zapewnienie środków materialnych umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie rodziny jako całości oraz zaspokojenie uzasadnionych potrzeb poszczególnych członków, przy zachowaniu zasady równej stopy życiowej.

Stosownie natomiast do art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Obowiązek ten, jako wynikający z przepisu powszechnie obowiązującego, powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i gaśnie z chwilą jego ustania, orzeczenia separacji lub unieważnienia. Rodzaj i zakres potrzeb, które powinny zostać zaspokojone, zależą od uzasadnionych indywidualnych okoliczności dotyczących każdego z członków rodziny. Określenie, każdy z małżonków ma się przyczynić do zaspokojenia potrzeb rodziny oznacza, że realizacji tego obowiązku można dochodzić drogą prawną.

Jeżeli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, wówczas, zgodnie z treścią art. 28 § 1 ww. ustawy, sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę albo inne należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka.

Potwierdził to Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w piśmie z dnia 22.09.2016r., nr 2461-IBPB-2-1.4515.243.2016.2.HK:

„Skoro zatem środki pieniężne opisane we wniosku przekazywane są Wnioskodawcy tytułem realizacji obowiązku alimentacyjnego, wynikającego z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i – jak wskazał Wnioskodawca – nie jest to darowizna ani żaden inny tytuł wymieniony w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, to należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że w takiej sytuacji nie występuje obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Otrzymywane zatem przez Wnioskodawcę środki pieniężne nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn”.

W konsekwencji pieniądze przekazywane na utrzymanie rodziny nie stanowią darowizny i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zobacz również: Rozdzielność majątkowa bez zgody współmałżonka 

Podatek dochodowy a pieniądze przekazane w małżeństwie z rozdzielnością majątkową

Warto jednak jeszcze odnieść się do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Otóż w myśl art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy PIT „opodatkowaniu nie podlegają świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objętych wspólnością majątkową małżeńską”.

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają wyłącznie świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objęte wspólnością majątkową małżeńską.

Analizując powyższe, stwierdzić należy, że możliwość skorzystania z wyłączenia określonego w art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależniona jest od łącznego spełnienia wszystkich zawartych w tym przepisie przesłanek, a mianowicie:

1. przyznane świadczenie musi być przeznaczone na zaspokojenie potrzeb rodziny,
2. potrzeby rodziny muszą być zgodne z określonymi w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
3. świadczenie musi być objęte wspólnością majątkową małżeńską.

Z treści wydawanych przez organy podatkowe interpretacji wynika, że w sytuacji, gdy małżonkowie pozostają w ustroju rozdzielności majątkowej, to środki przekazane na utrzymanie rodziny są przychodem podatkowym podlegającym opodatkowaniu jako tzw. przychody z innych źródeł.

Pismo z dnia 10.05.2019 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0115-KDIT2-2.4011.104.2019.1.ŁS, Opodatkowanie przychodu z tytułu świadczenia na zaspokajanie potrzeb rodziny, http://sip.mf.gov.pl:

„Mając na uwadze powyższe uregulowania prawne jak i przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki do wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskanego przez Wnioskodawczynię świadczenia z tytułu zaspokajania potrzeb rodziny, bowiem w grudniu 2018 r. prawomocnym wyrokiem Sądu ustanowiona została rozdzielność majątkowa pomiędzy Wnioskodawczynią i Jej mężem. Fakt wydania przez Sąd ww. orzeczenia wyklucza więc istnienie między małżonkami wspólności majątkowej, a zatem nie został spełniony jeden z warunków koniecznych dla skorzystania z ww. wyłączenia.

W konsekwencji, uzyskiwane po ustanowieniu rozdzielności majątkowej przez Wnioskodawczynię świadczenie na zaspokajanie potrzeb rodziny od męża Wnioskodawczyni przyznane na podstawie wyroku Sądu, stanowi dla Niej przychód z innych źródeł określony w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym Wnioskodawczyni uzyskany przychód zobowiązana jest wykazać w zeznaniu podatkowym PIT-36 składanym za rok w który doszło do wypłaty ww. świadczenia”.

Opierając się na ww. interpretacji, należy przyjąć, że otrzymane od męża świadczenie na zaspokojenie potrzeb rodziny stanowi dla Pani przychód z innych źródeł, który podlega opodatkowaniu PIT w zeznaniu rocznym składanym za rok podatkowym w którym otrzymała Pani świadczenie. Uważam, że kwota ta powinna zostać również wykazana w oświadczeniu majątkowym.

Warto jednak podkreślić, że dawniej fiskus prezentował w tym zakresie korzystniejsze stanowisko. Jak stwierdził Minister Finansów w interpretacji z 4.03.2010 r., nr DD3/033/204//IMD/09/PK-1422:

„Jednakże trudno uznać, iż osoba otrzymująca środki na utrzymanie domu od współmałżonka – w sytuacji gdy współmałżonek ten zamieszkuje w tym domu – uzyskuje z tego tytułu dochód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Środki te zostają bowiem przeznaczone na wspólne gospodarstwo domowe, z którego korzysta także współmałżonek przy czym nie ma tu znaczenia fakt, iż dom, w którym zamieszkują oboje małżonkowie stanowi odrębną własność Wnioskodawczyni.

Należy zauważyć, iż w myśl postanowień art. 28 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedmiotów urządzenia domowego.

Współmałżonek Wnioskodawczyni ma zatem ustawowo zagwarantowane prawo do korzystania z domu. Fakt łożenia na jego utrzymanie przez współmałżonka oznacza, iż przekazuje on środki de facto także na swoje potrzeby. Stąd nie można uznać, iż Wnioskodawczyni (właścicielka domu) otrzymuje z tego tytułu dochód”.

Zobacz również: Nie mam dostępu do konta męża

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350