Spadek w trakcie małżeństwa a wspólnota majątkowa

Majątek wspólny w małżeństwie – podstawa prawna

W polskim systemie prawnym małżonkowie, którzy nie zawarli innej umowy małżeńskiej, znajdują się w tzw. wspólnocie majątkowej. W praktyce oznacza to, że wszelki majątek nabyty w trakcie trwania małżeństwa jest wspólną własnością obu małżonków.

Mówi o tym Kodeks rodzinny i opiekuńczy. W jego art. 31 § 1 możemy wyczytać, że „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”.

Kolejny paragraf wskazuje natomiast, jakie elementy należą do majątku wspólnego. Zaliczamy do nich przede wszystkim wynagrodzenia za pracę oraz dochody z majątku wspólnego. Nie wlicza się do tego majątku spadków ani darowizn dla męża lub żony. Jak zatem wyjaśnić dziedziczenie w kontekście majątku wspólnego? Czy spadek wchodzi do majątku wspólnego?

Dziedziczenie a majątek wspólny

Dziedziczenie to proces, w którym osoba (spadkobierca) nabywa prawa i obowiązki osoby zmarłej (spadkodawcy). W przypadku dziedziczenia majątku przez jednego z małżonków podczas trwania małżeństwa kluczowym zagadnieniem jest określenie, czy ten majątek staje się częścią majątku wspólnego, czy też pozostaje własnością indywidualną dziedziczącego małżonka.

Zgodnie z polskim prawem spadek otrzymany przez jednego z małżonków w trakcie małżeństwa jest traktowany jako majątek osobisty i nie wchodzi w skład majątku wspólnego. To samo dotyczy darowizn. Oznacza to, że w przypadku śmierci jednego z rodziców i otrzymania spadku przez jednego z małżonków, drugi małżonek nie ma prawa do tego spadku. Stanowi o tym art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczący składników majątku osobistego małżonków. Jak widać, spadek w trakcie małżeństwa nie wzbogaca męża i żony, tylko osobę, która dziedziczy.

Jest jednak pewien wyjątek od tej zasady. Jeżeli spadkodawca wprost wskazał w testamencie, że spadek ma być własnością obu małżonków, wtedy spadek wchodzi w skład majątku wspólnego. Musi to być jednak wyraźnie określone – wówczas spadek wyjątkowo wchodzi do majątku wspólnego.