Rezygnacja ze studiów dziennych i przejście na studia płatne a alimenty

Kiedy ustaje obowiązek alimentacyjny względem dziecka?

W pierwszej kolejności podnieść należy, iż o tym, czy obowiązek alimentacyjny ustał, nie decyduje rodzic lecz sąd. Nie ma też przepisu, który powodowałby uchylenie takiego obowiązku z mocy prawa. Innymi słowy samo podjęcie przez córkę niestacjonarnych studiów na kierunku farmacji, po uprzednim porzuceniu studiów dziennych bezpłatnych, nie powoduje jeszcze „samo przez się” – z mocy prawa – ustania takiego obowiązku. Córka ma zatem prawo dochodzić od ojca alimentów na drodze postępowanie sądowego, a następnie egzekucyjnego, kierując do komornika wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Z definicji obowiązku alimentacyjnego, o którym mowa w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym rodziców względem dziecka (utrzymanie i wychowanie) wynika, że obowiązek ten ustaje dopiero w sytuacji, gdy dziecko osiągnie samodzielność życiową. Przez samodzielność życiową należy rozumieć możliwość podjęcia pracy zarobkowej. Możliwość podjęcia pracy zarobkowej, o której mowa powyżej nie może być jednak oceniana w oderwaniu od osobistej i życiowej sytuacji uprawnionego. Jeżeli mianowicie kontynuuje on naukę, uczy się zawodu, uczęszcza na kurs doskonalenia zawodowego, to za usprawiedliwione uznać należy dalsze alimentowanie go. Jak przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 1998 r., I CKN 499/97: „Nawet zdobycie dwóch zawodów przez dziecko nie uwalnia rodziców od obowiązku świadczenia alimentów, jeżeli taki uprawniony podejmuje studia. Wykładnia art. 133 § 1 nie może bowiem pozostawać w oderwaniu od art. 94, który nakłada na rodziców obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień. Jest przy tym oczywiste, że jedynie efektywne studiowanie pozwala uprawnionemu liczyć na alimentowanie go”.

Zobacz też: Studia zaoczne a alimenty

Usamodzielnienie się pełnoletniego dziecka a obowiązek alimentacyjny względem niego

W mojej ocenie przedstawiony przez Pana stan faktyczny może budzić wątpliwości, albowiem córka teoretycznie jest osobą w pełni samodzielną, co wynikać może z podjęcia decyzji o porzuceniu studiów dziennych bezpłatnych celem podjęcia studiów niestacjonarnych płatnych, ale jednocześnie podnieść należy, iż sama zmiana toku nauczania nie daje jeszcze szansy na podjęcie zatrudnienia. Ocena dokonana przez Pana winna być zatem poczyniona z uwzględnieniem dochodów uzyskiwanych przez Pana, pozycji społecznej, sytuacji majątkowej oraz zarobkowej w porównaniu do usprawiedliwionych potrzeb Pana córki, jej możliwości podjęcia pracy, powodów zmiany toku nauczania.

Istotny z punktu widzenia uprawnień Pana córki jest pogląd, zgodnie z którym „rodzice nie są obowiązani dostarczać środków utrzymania dziecku, które, będąc już przygotowane należycie do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza, jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie” (wyrok SN z dnia 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80, OSNCP 1981, nr 1, poz. 20).

Czy sąd może uchylić alimenty na dziecko z dniem wcześniejszym niż dzień wyroku?

Trudno zatem, mając na uwadze przestawiony przez Pana stan faktyczny wskazać, czy istnieje szansa na pozytywne dla Pana stanowisko sądu, albowiem niezbędna w tego rodzaju sprawach jest wiedza na temat stanu materialnego osoby uprawnionej do alimentów. Jeżeli Pana córka, będąc studentką, uzyskuje dochód, to koniecznym będzie ustalenie jego wysokości, a także ocena tegoż wynagrodzenia pod kątem ewentualnej zdolności do samodzielnego utrzymania. Jeżeli uzyskiwany dochód nie wystarczy na utrzymanie, zasadnym będzie dalsze alimentowanie córki, choć nie koniecznie w dotychczasowej wysokości. Niestety nie wskazuje Pan, gdzie córka mieszka, ile tygodniowo ma zajęć, czy zajęcia uniemożliwiają podjęcie pracy. Wszystko to ma bowiem istotny wpływ na ocenę sytuacji Pańskiej córki, a w szczególności na dalsze uprawnienie do alimentów. Należy jednak zauważyć, że obowiązek alimentacyjny może być uchylony z datą wsteczną, aniżeli dzień wyrokowania. Innymi słowy sąd z ważnych powodów może uznać, że obowiązek alimentacyjny wygasł szybciej niż w dniu wyrokowania, a to z kolei będzie rodzić po stronie Pana prawo dochodzenia zwrotu alimentów od dnia uchylenia obowiązku (mimo faktycznego ich wypłacenia lub ściągnięcia przez komornika).

Jeżeli ma Pan taką możliwość, proszę poszukać córki na portalach społecznościowych. Jak pokazuje moja dotychczasowa praktyka, co raz częściej w tego rodzaju sprawach wykorzystywane są zdjęcia z portali na okoliczność sytuacji majątkowej osoby uprawnionej do alimentów. Jeżeli bowiem córka udostępnia zdjęcia z wakacji, spotkań towarzyskich, które wymagają od niej znacznego nakładu finansowego zasadnym będzie wystąpienie z powództwem o obniżenie alimentów.

Zobacz również: Czy alimenty wliczają się do stypendium socjalnego?