Małżeństwo między wujkiem a bratanicą

Czy możliwe jest małżeństwo cywilne i kościelne między wujkiem a bratanicą?

Z treści Pani pytania wynika, że zastanawia się Pani, czy możliwe jest małżeństwo cywilne i kościelne między wujkiem a bratanicą (przysposobioną przez brata wujka).

W przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdzie przepis art. 14 § 1 K.r.o., zgodnie z którym nie mogą zawrzeć ze sobą małżeństwa krewni w linii prostej, rodzeństwo ani powinowaci w linii prostej. Jednakże z ważnych powodów sąd może zezwolić na zawarcie małżeństwa między powinowatymi.

Proszę zauważyć, że przeszkodą jest zatem pokrewieństwo w linii prostej oraz powinowaci w linii prostej. Zgodnie z art. 61⁷ K.r.o. krewnymi w linii prostej są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej. Krewnymi w linii bocznej są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej.

Dla zaistniałej sytuacji, w mojej ocenie, nie ma znaczenia fakt, czy brat dziecko przysposobił, czy też byłoby to jego dziecko (którego jest biologicznym ojcem).

Pokrewieństwo w linii bocznej a możliwość zawarcia małżeństwa

W przedmiotowej sprawie nie mamy zatem do czynienia z pokrewieństwem w linii prostej, lecz z pokrewieństwem w linii bocznej, co jednak nie wpływa na zdolność do zawarcia małżeństwa.

Problem może pojawić się w przypadku zgody na ślub kościelny, albowiem w linii bocznej nieważne jest aż do czwartego stopnia włącznie (art. 1091 Prawa kanonicznego).

Pomimo formalnej przeszkody każdy, tj. „wujek” i „przysposobiona córka jego brata” mogą wnosić o dyspensę. Ordynariusz miejsca może swoich podwładnych gdziekolwiek przebywających oraz wszystkich aktualnie przebywających na własnym jego terytorium, dyspensować od wszystkich przeszkód z prawa kościelnego, z wyłączeniem tych, od których dyspensa jest zarezerwowana Stolicy Apostolskiej.

Stolicy Apostolskiej jest zarezerwowana dyspensa:

1) od przeszkody wynikającej ze święceń lub z wieczystego ślubu publicznego czystości, złożonego w instytucie zakonnym na prawie papieskim;

2) od przeszkody występku, o której w kan. 1090.

Nie udziela się nigdy dyspensy od przeszkody pokrewieństwa w linii prostej oraz w drugim stopniu linii bocznej.

W tej sytuacji, w mojej ocenie, nie ma przeszkód do zawarcia małżeństwa cywilnego z „córką” brata, do małżeństwa kościelnego wymagana będzie zgoda biskupa.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej - Dz.U. 1989 nr 29 poz. 154