Była żona nie chce partycypować w spłacie kredytu na mieszkanie, co zrobić?

Rozliczenie obciążeń rzeczowych w toku postępowania o podział majątku

Podział majątku z obciążeniem rzeczowym (hipoteką) stanowi duży problem w orzecznictwie sądowym. Ścierają się różne koncepcje. Obecnie wygrywa ta, iż hipoteka nie pomniejsza wartości nieruchomości. Kwestia rozliczeń obciążeń rzeczowych w toku postępowania o podział majątku nie doczekała się regulacji ustawodawcy, a orzecznictwo sądowe wciąż jest niejednolite. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 stycznia 2017 r. I CSK 54/16 wskazał, iż jeśli dług zaciągnięty przez jedno z małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej został zużyty na majątek wspólny i spłacony w okresie pomiędzy ustaniem wspólności a podziałem majątku wspólnego, to tak spłacona należność przestaje być długiem i przekształca się w roszczenie o zwrot nakładów na rzecz tego małżonka, który dokonał zapłaty. Roszczenie takie podlega rozliczeniu na podstawie art. 45 i 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.).

Hipoteka obciążająca nieruchomość byłych małżonków

Tego rodzaju rozliczeń, dotyczących długów spłaconych do dnia prawomocnego podziału majątku, dotyczy art. 618 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.). Nie znajduje on natomiast zastosowania w przypadku spłaty po podziale majątku przez jednego z małżonków – długu ciążącego nadal na obojgu małżonkach jako dłużnikach solidarnych. Mimo bowiem ustania wspólności ustawowej, małżonkowie pozostają nadal dłużnikami osobistymi, a ich sytuację regulują przepisy Kodeksu cywilnego o zobowiązanych solidarnych. Teza wskazanego postanowienia ma ogromne znaczenie dla osób dokonujących podziału majątku. Sąd Najwyższy wskazał, iż hipoteka obciążająca nieruchomość byłych małżonków będących zarówno dłużnikami osobistymi, jak i dłużnikami rzeczowymi banku (do chwili podziału) nie ma wpływu na wartość rynkową nieruchomości, przyjmowaną przez sąd za podstawę ustalenia wysokości spłaty lub dopłaty należnej drugiemu małżonkowi, który nie otrzymuje nieruchomości lub prawa do lokalu. Podział majątku wspólnego, w tym przyznanie prawa do lokalu jednemu z małżonków, nie rzutuje bowiem w jakikolwiek sposób na utrzymywanie się solidarnego i osobistego zobowiązania obojga małżonków do spłaty kredytu także po dokonaniu podziału majątku wspólnego. Stanowisko Sądu stawia więc w niekorzystnej sytuacji małżonka, któremu przyznano nieruchomość, gdyż nawet spłacając byłego małżonka, w dalszym ciągu pozostaje współdłużnikiem rzeczowym i osobistym banku. Stąd też ani judykatura, ani ustawodawca nie podjęli próby uregulowania tej tak bardzo istotnej kwestii. Jedynym efektywnym rozwiązaniem jest konsensus między stronami postępowania.

Dług mieszkaniowy w banku i podział majątku po rozwodzie

Pan mieszka w mieszkaniu i spłaca kredyt oraz opłaty stałe za mieszkanie. Wszelkie wpłaty od chwili zniesienia wspólności ustawowej stanowią Pana nakład z majątku osobistego na wspólny i podlegają rozliczeniu w toku podziału tegoż majątku. Teoretycznie byłej żonie przysługuje roszczenie o korzystanie z nieruchomości ponad udział, ale tutaj musiałaby wykazać, iż jej posiadanie zostało naruszone, co w tej sprawie nie miało miejsca. Pan ma argumenty jak wyżej. Owszem żona może złożyć wniosek o podział majątku, ale bez przejęcia długu przez Pana (kredytu) wciąż będzie dłużnikiem banku. Tak więc jej postawa (dość roszczeniowa) powinna podlegać przemyśleniu.

Optymalnym rozwiązaniem jest przejęcie przez Pana kredytu i podział majątku poprzez przejęcie mieszkania bez spłat i dopłat na rzecz żony. Wszelkie inne rozwiązania narażają Pana na uszczerbek finansowy. Do zawarcia porozumienia niezbędna jest chęć i wola dwóch stron (a także zgoda banku).

Proszę pamięta, że zaprzestanie płacenia połowy raty bez porozumienia z bankiem jest bardzo ryzykowne. Bank nie będzie szukał majątku do zaspokojenia, wybierze dłużnika, z którego łatwiej jest windykować roszczenia.