Małżeństwo z problemami – separacja czy rozwód?

Separacja czy rozwód – różnice

Kwestie związane z rozwodem i samym procesem rozwodowym to bardzo obszerna tematyka. Stąd przekażę informacje najważniejsze i proszę w ich kontekście poddać analizie Pana związek i wybrać najlepsze rozwiązanie dla Pana i rodziny.

W pierwszej kolejności wyjaśnię, że nie ma konieczności przeprowadzenia postępowania o separację, a następnie rozwód. Pozostawanie w formalnej separacji nie jest warunkiem koniecznym dla orzeczenia później rozwodu. Przesłanki i skutki separacji i rozwodu są w dużej mierze takie same. Przy czym w pierwszym przypadku nadal mamy do czynienia z małżonkami, co uniemożliwia zawarcie nowego związku małżeńskiego.

Zgodnie z art. 61(1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) – jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację. Zgodnie natomiast z art. 56 K.r.o. – jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.

Różnicą jest zatem trwałość rozkładu małżeństwa, to znaczy, że jeśli rozkład jest krótkotrwały lub są szanse na zakończenie tego rozkładu, mamy do czynienia z przesłankami dla orzeczenia separacji. Czym jest zupełny rozkład pożycia uzasadniający orzeczenie separacji lub rozwodu? Na ogół uważa się, iż na pożycie małżonków składają się więzi duchowa, fizyczna i gospodarcza, co jest przejawem tzw. koncepcji obiektywnej pożycia małżeńskiego. Taki sposób rozumienia pojęcia pożycia małżeńskiego wyznaczyła uchwała SN jeszcze z 1955 r., wskazując, że pożycie małżeńskie wyraża się w szczególnego rodzaju wspólnocie duchowej, fizycznej i gospodarczej (uchwała SN z 28.05.1955 r., I CO 5/55, Legalis). Stanowisko to akceptowane jest w doktrynie i orzecznictwie sądów powszechnych, które w tym zakresie odwołują się także do treści art. 23 K.r.o. Zatem to zerwanie tych więzi winno być badane w trakcie ustalania, czy między małżonkami nastąpił rozkład pożycia małżeńskiego. W konsekwencji rozkład pożycia to stan rzeczy polegający na nieprawidłowym funkcjonowaniu małżeństwa. Ustawodawca stoi na stanowisku, że małżeństwo weryfikować się będzie w postawie małżonków zawartej w równoczesnej obecności tych trzech więzi. Jeśli osoby będą tworzyć małżeństwo, to jednocześnie będą darzyć się nawzajem miłością, będą ze sobą współżyć, a także będą podejmować wspólne cele materialne. Brak wskazanych więzi jest okolicznością ku rozwiązaniu związku (por. T. Rakoczy, Więź, s. 171).

Trwałość rozpadu więzi jako przesłanka orzeczenia przez sąd rozwodu

Innymi słowy dla orzeczenia separacji konieczne jest wykazanie, że małżonkowie nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, nie mają dla siebie uczuć (nie kochają się już) i nie współżyją ze sobą. W przypadku rozwodu należy udowodnić, że ten stan jest trwały. Co do zasady, sąd wzbrania się z rozwiązaniem małżeństwa, jeśli ten stan trwa krócej niż 6 miesięcy, ale nie jest to regułą. Każdy przypadek powinien zostać oceniony indywidualnie.

Zarówno rozwód i separację orzeka sąd okręgowy. Opłata od pozwu o orzeczenie separacji wynosi 600 zł. Jeśli wniosek zgodnie składają oboje małżonkowie, to opłata wynosi 100 zł. Jeśli strony nie poprawią swoich relacji i wnoszę pozew o rozwód, to opłata znów wynosi 600 zł od pozwu o rozwód, a w przypadku zgodnego wniosku stron 300 zł.

W przypadku złożenia pozwu o separację wystarczy udowodnić istnienie przesłanek separacji. Tutaj pomocni są świadkowie. Oczywiście niezbędne będą zeznania stron. Orzeczenie separacji ma skutki takie, jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. Powstaje rozdzielność majątkowa małżonków. Orzekając separację, sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. Podobnie dzieje się w przypadku orzeczenia rozwodu.

Rozstrzygnięcie co do władzy rodzicielskiej o opieki nad dziećmi

Zarówno w przypadku separacji, jak i rozwodu sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi, małoletnimi dziećmi obojga małżonków i kontaktach rodziców z dziećmi oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dziećmi po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka.

Sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.

Myślę, że te pierwsze informacje spowodują, że będzie orientował się Pan na tyle w sprawie, by sprecyzować swoje zamiary. Wtedy będę mogła podpowiedzieć, jak postępować dalej.