Jak uzyskać prawo do współwłasności domu wybudowanego na działce męża?

• Autor: Tomasz Krupiński

Jak uzyskać prawo do współwłasności domu? Jestem w związku małżeńskim od przeszło 30 lat, mamy 2 dzieci. Razem z mężem budowaliśmy ten dom ze wspólnych środków już po ślubie, na działce, którą darowali mu jego rodzice. Niestety od dłuższego czasu nie mamy dobrych relacji z mężem, dlatego chciałabym zabezpieczyć moje prawo do połowy domu lub dziedziczenie mojej części przez nasze dzieci. Obawiam się przyszłych problemów z dziedziczeniem dzieci, ponieważ siostra męża bardzo go przeciwko nam podburza. Biorę pod uwagę nawet ryzyko, że mąż jej przepisze dom. Nie mogę liczyć na to, że mąż dobrowolnie przepisze domu na mnie lub na dzieci. Jakie kroki podjąć, abym ja, a po mnie dzieci otrzymały moją część domu?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Jak uzyskać prawo do współwłasności domu wybudowanego na działce męża?

Nakłady i wydatki na majątek osobisty męża a podział majątku

Sytuacja, jaką Pani przedstawiła, nie jest komfortowa. Niestety w polskim prawie decyduje zasada, iż to, co zostało wybudowane na gruncie właściciela, stanowi własność właściciela nieruchomości.

Zawierając związek małżeński, ustanowili Państwo wspólność ustawową, która jest wspólnością majątkową obejmującą dorobek małżonków, na który składają się przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności przez oboje małżonków lub przez jedno z nich. Dorobkiem małżonków są także pobrane wynagrodzenia za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej, a także z majątku wspólnego oraz osobistego każdego z małżonków (aktualne brzmienie art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego; dalej „K.r.o.”). O przynależności określonego składnika do majątku wspólnego nie decydują zatem okoliczności związane ze sposobem i formą jego nabycia, czy udziałem w transakcji obojga małżonków, ale przede wszystkim czas nabycia, który przypadać musi na okres trwania wspólności ustawowej. Nadto należy podnieść, że zgodnie z dyspozycją art. 45 § 1 K.r.o. – każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, jak również może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Pojęciem majątku wspólnego należy przy tym obejmować nie tylko aktywa, które potocznie są utożsamiane z majątkiem, ale także pasywa, które z woli małżonków stały się elementem dorobku.

Zobacz również: Lokator bez zgody współwłaściciela

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Zabezpieczenie prawa do wspólnie wybudowanego domu na działce należącej do odrębnego majątku męża

Przepis art. 45 § 1 K.r.o. stanowi między innymi, że każde z małżonków może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczyniło ze swego majątku odrębnego na majątek wspólny. Dokonanie nakładów na rzecz przez jej posiadacza może uzasadniać roszczenie wobec właściciela rzeczy o zwrot tych nakładów, jeśli zachodzą ku temu podstawy przewidziane w art. 226 i nast. Kodeksu cywilnego (K.c.). Przy czym roszczenia takie mają charakter obligacyjny i powinny być dochodzone w postępowaniu procesowym. W związku zaś z unormowaniem zawartym w art. 567 § 3 K.p.c., nakazującym stosowanie do postępowania o podział majątku wspólnego odpowiednich przepisów o dziale spadku, przyjąć należy – na podstawie art. 618 § 2 K.p.c. w związku z art. 686 i 688 K.p.c. – że dochodzenie roszczeń z tytułu wzajemnych rozliczeń nie jest możliwe po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego, chociażby roszczenia te nie były zgłoszone w toku postępowania działowego i nie zostały objęte postanowieniem działowym.

Zobacz również: Dopisanie małżonka do pozwolenia na budowę

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Rozszerzenie wspólności ustawowej na dom

Niestety bez zgody i woli męża nie uda się Pani rozszerzyć wspólności ustawowej na dom. Pozostaje jedynie kwestia dochodzenia zwrotu nakładów w toku sprawy o podział majątku wspólnego. Wszelkie nakłady, czyli cała budowa domu ze środków wspólnych, podlegają rozliczeniu w toku sprawy o podział majątku wspólnego.

Dzieci dziedziczą spadek. Spadkiem są więc nakłady na majątek osobisty męża. Można jak najbardziej wystąpić z roszczeniem o zwrot nakładów i wówczas uzyska Pani wpis w księdze wieczystej. Aby jednak dokonać takiego wpisu, konieczne jest założenie sprawy sądowej. Mąż może dokonać darowizny na rzecz siostry. Oczywiście prawo Pani i dzieci do zamieszkiwania trwa nadal i jesteście Państwo chronieni przez przepisy dotyczące praw lokatorów.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Przykłady

Danuta i dom budowany po ślubie

Danuta i Marek byli małżeństwem od ponad 25 lat. Po ślubie, wspólnym wysiłkiem, rozpoczęli budowę domu na działce, którą Marek otrzymał od rodziców. Wszystkie koszty budowy były pokrywane z ich wspólnego konta i z kredytu zaciągniętego na oboje małżonków. Po latach relacja się pogorszyła, a Marek zagroził przepisaniem domu na swoją siostrę. Danuta, nie mogąc liczyć na jego dobrą wolę, wniosła sprawę o rozwód i jednocześnie wystąpiła o podział majątku wspólnego, żądając zwrotu połowy nakładów poniesionych z majątku wspólnego na budowę domu. Sąd uznał jej roszczenie i zasądził dla niej kwotę odpowiadającą połowie wartości domu w dniu orzekania.

 

Teresa i sprawa o zwrot nakładów

Teresa przez 20 lat żyła z mężem w zgodnym związku, wychowując dwójkę dzieci. Budowę domu ukończyli na działce, która formalnie należała tylko do męża. Po wielu latach mąż zaczął ograniczać jej dostęp do pieniędzy i sugerował, że dom mu się należy, bo jest „na jego gruncie”. Teresa udała się do prawnika, który poradził jej zebranie wszystkich dowodów wpłat z konta wspólnego oraz faktur dokumentujących wydatki z majątku wspólnego. W sądzie wystąpiła o ustalenie nakładów na majątek osobisty męża i uzyskała prawo do wpisu roszczenia w księdze wieczystej. Choć formalnie nie stała się współwłaścicielką, sąd potwierdził jej prawo do połowy wartości domu.

 

Maria, dzieci i zabezpieczenie dziedziczenia

Maria była żoną Leona przez ponad trzy dekady. Po wspólnej budowie domu na jego działce, relacje między nimi zaczęły się psuć. Leon coraz częściej kontaktował się z siostrą, która namawiała go do przepisania nieruchomości na nią, omijając żonę i dzieci. Maria obawiała się, że po jej śmierci dzieci nie odziedziczą żadnych praw do majątku, w którym się wychowywały. Skonsultowała się z prawnikiem, który pomógł jej założyć sprawę o rozliczenie nakładów i zabezpieczenie jej roszczenia poprzez wpis w księdze wieczystej. Dodatkowo sporządziła testament, by po swojej śmierci dzieci mogły dziedziczyć wszystko, co jej się należało.

Podsumowanie

Uzyskanie prawa do współwłasności domu wybudowanego na działce należącej do męża nie jest prostą sprawą, ale nie jest też niemożliwe. Kluczowe znaczenie mają dowody potwierdzające, że budowa była finansowana ze wspólnego majątku małżeńskiego. Choć sam dom prawnie przynależy do właściciela gruntu, czyli męża, żona może dochodzić w sądzie zwrotu nakładów poniesionych z majątku wspólnego. Dzięki temu zyska ochronę swoich interesów majątkowych, a po jej śmierci dzieci będą mogły dochodzić praw do udziału w tej wartości. W sytuacjach, gdzie nie ma zgody między małżonkami, jedynym skutecznym narzędziem okazuje się droga sądowa, która może zabezpieczyć przyszłość nie tylko małżonka, ale i dzieci.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz pomocy w sprawach dotyczących majątku małżeńskiego, dziedziczenia lub zabezpieczenia praw do nieruchomości? Skorzystaj z naszej porady prawnej online. Doświadczony prawnik przeanalizuje Twoją sytuację i wskaże konkretne kroki, które możesz podjąć, aby ochronić swoje prawa. Szybko, dyskretnie i bez wychodzenia z domu – zapytaj prawnika już dziś.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555

Zastanawiasz się czy dobrym pomysłem jest budowa domu przed ślubem na działce należącej do narzeczonego? Jak będzie wyglądać podział domu w razie rozwodu? Masz wątpliwości i chcesz poradzić się prawnika, zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Tomasz Krupiński

O autorze: Tomasz Krupiński

Radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem, magister prawa, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Specjalizuje się w prawie nieruchomości i prawie lokalowym (wykup mieszkań, najem, eksmisje, zasiedzenia itp.) oraz w prawie rodzinnym (rozwody, alimenty, podział majątku itp.). Doradza też wspólnotom mieszkaniowym i zarządcom nieruchomości (sam również ma uprawnienia zarządcy). Prowadzi własną kancelarię i reprezentuje naszych klientów w sądach.



Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

porady prawne eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

prawozus.pl