Czy wyprowadzka z domu to porzucenie rodziny i powód do orzeczenia winy małżonka?

Rozkład pożycia małżeńskiego i rozwód z orzeczeniem winy

Zgodnie z treścią art. 57 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.): „§ 1. Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. § 2. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie”. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

Przepis § 1 posługuje się pojęciem winy, jednak Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie definiuje tego pojęcia. Zgodnie z orzecznictwem (wyrok SA w Katowicach z 12.03.2010 r., I ACa 35/10, niepubl.) – orzekając w przedmiocie winy, sąd powinien ustalić, czy występuje sprzeczność zachowania się albo postępowania małżonka z normami prawnymi lub zasadami współżycia, określającymi obowiązki małżonków, a sprzeczności tej towarzyszy umyślność lub niedbalstwo tegoż małżonka. Ponadto między takim zachowaniem się lub postępowaniem małżonka a powstałym rozkładem pożycia małżeńskiego musi istnieć związek przyczynowy.

Nie każde naruszenie obowiązków małżeńskich stanowić będzie o winie danego małżonka, lecz tylko te, które miało wpływ na spowodowanie (bądź utrwalenie) rozkładu pożycia małżeńskiego. A.S. Tokarz zwraca uwagę (Zdrada małżeńska. Zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnych, PS 2011, Nr 4, s. 102-117, teza 1), iż: „prawo do małżeństwa (związku partnerskiego), jak i prawo do życia w takim związku i trwania w nim, prawo do założenia i posiadania rodziny, posiadania potomstwa (dzieci) należą do katalogu dóbr osobistych każdego człowieka”. Niewątpliwie (A.S. Tokarz, Zdrada małżeńska, teza 2): „w typowym związku przez akt małżeństwa rodzi się ważne dobro osobiste, jakim jest prawo do życia w stworzonym z udziałem dwojga osób związku, prawo do jego utrzymywania i pielęgnowania”.

Zdrada małżeńska i inne przesłanki orzeczenia winy małżonka

Jak zostało powyżej wskazane, to głownie zdrada małżeńska stanowi przesłankę do orzeczenia rozwodu z orzeczeniem o winie drugiego małżonka. Zdradę trzeba jednak w sposób należyty udowodnić. Kolejnymi podstawowymi przesłankami orzeczenia winy jednego z małżonków jest brak wspierania w chorobie, znęcanie się psychiczne i fizyczne. Oczywiście orzeczenie winy zależy od konkretnej sprawy i danego stanu faktycznego.

Wskazane jednak przez Pańską żonę roszczenie w przedmiocie orzeczenia o winie i posiłkowane się jedynie porzuceniem rodziny nie jest typową przesłanką do orzeczenia Pana winy. Jak zostało to już przedstawione wyżej, Pańska żona musiałaby wykazać, iż ponosi Pan wyłączną winę w rozpadzie pożycia małżeńskiego – samo wyprowadzenie się z domu bo między Państwem nastąpił rozkład pożycia, nie jest przesłanką do orzeczenia winy. Dlatego też powinien Pan zająć stanowisko, iż już wcześniej doszło do rozpadu Państwa małżeństwa, albowiem samo wyprowadzenie się Pana z domu nie jest podstawą do przypisania Panu zawinienia. Sąd nie bierze tego zazwyczaj pod uwagę.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 marca 2010 r., I ACa 35/10