Ograniczenie kontaktów ojca z dzieckiem
• Zaktualizowano: 2024-05-15 • Autor: Joanna Korzeniewska
Rodzinne dramaty i konflikty często wymagają interwencji prawnej, zwłaszcza gdy chodzi o dobro najmłodszych. Artykuł ten skupia się na skomplikowanej i bolesnej sytuacji, w której ojciec negatywnie wpływa na dziecko podczas ustalonych widzeń. Omawiamy możliwości prawne dostępne dla rodzica dążącego do ochrony swojego dziecka, wskazując na specyficzne procedury i środki, które polskie prawo rodzinne i opiekuńcze oferuje w tak trudnych okolicznościach. Pani Monika chciałaby się poradzić w sprawie opieki nad dzieckiem, a właściwie nad ograniczeniem kontaktów dziecka z ojcem. Ojciec ma zabezpieczone kontakty przez sąd. Niemniej jednak ma wrażenie, że każda jego wizyta odbija się negatywnie na zdrowiu psychicznym dziecka. Klientka pyta, czy można złożyć wniosek o ograniczenie i równocześnie wnioskować o zaprzestanie kontaktów z dzieckiem do czasu zakończenia postępowania. Można w jakiś sposób to zabezpieczyć? Boi się, że gdy do ojca dziecka dotrze informacja o złożonym wniosku, w jeszcze większym stopniu będzie znęcał się psychicznie nad dzieckiem.
Zły wpływ ojca na dziecko podczas ustalonych widzeń
Sprawy w rodzinie bywają trudne. Dobrze, jeśli można rozwiązywać je samodzielnie, bez odwoływania się do przepisów prawa czy kierowania sprawy do sądu, jednakże czasem jest to niemożliwe.
Sytuacja, jaką opisała pani Monika, nie należy do łatwych, ale rozwiązanie jest możliwe. Prawdopodobnie jednak będzie to wymagało poświęcenia czasu. W sprawach rodzinnych najważniejszym czynnikiem jest dobro dziecka, które sąd przede wszystkim powinien brać pod uwagę. W Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (K.r.o.) istnieje bardzo pojemny przepis, który można wykorzystywać w różnych sytuacjach, a mianowicie art. 109 K.r.o. Zgodnie z jego treścią – jeśli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. Może on np. zobowiązać rodziców do określonego postępowania, np. pracy z asystentem rodziny lub realizowania innych form współpracy z rodziną, określić jakie czynności nie mogą być realizowane bez zezwolenia sądu, poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałej kontroli kuratora. Nie są to jednak jedyne formy, a przykładowe. Można więc np. złożyć wniosek o nadzór kuratora, asystenta rodziny itp.
Zmiana sposobu utrzymywania kontaktów ojca z dzieckiem
Oprócz tego istnieją przepisy dotyczące konkretnie kontaktów z dzieckiem. Zgodnie z art. 1132 K.r.o. – jeśli wymaga tego dobro dziecka, sąd ograniczy utrzymywanie kontaktów z dzieckiem. Może to uczynić w szczególności poprzez zakaz spotykania się z dzieckiem, zakaz zabierania poza stałe miejsce jego pobytu, zezwolić na spotkania tylko w obecności drugiego rodzica, kuratora, albo innej osoby wskazanej przez sąd, czy też ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość.
Autorka pytania mogłaby więc złożyć wniosek, aby np. spotkania odbywały się w jej obecności czy też kuratora, ze względu na to, że dobro dziecka jest zagrożone. Można ewentualnie wnosić o zakaz kontaktów, jednakże jest to ostateczność, którą orzeka się w wyjątkowych przypadkach, np. kiedy ojciec robi krzywdę dziecku. Można oczywiście próbować, jednak prawdopodobnie łatwiej byłoby uzyskać pewne ograniczenie, np. właśnie poprzez kontakty w obecności innej osoby.
Zobacz również: Widzenie dziecka z ojcem i jego partnerką
Wniosek o przebadanie dziecka przez biegłego psychologa
Największą trudnością w tego typu postępowaniu jest konieczność wykazania, że kontakty ojca z dzieckiem zagrażają jego dobru, źle na nie wpływają. Niezbędne byłoby przytoczenie jakichś przykładów, uzasadnienie wniosku. Do tego warto złożyć wniosek o przebadanie dziecka przez biegłego psychologa, który wykaże, że ojciec ma zły wpływ psychiczny na dziecko. Gdyby jednak naprawdę wchodziło w grę znęcanie, można rozważyć wniosek o zakaz kontaktów.
W tym samym wniosku można zawrzeć również prośbę o wydanie zabezpieczenia w postaci zakazu kontaktów do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia. Oznaczałoby to, iż sąd zabezpieczyłby dobro dziecka poprzez tymczasowy zakaz kontaktów, zanim jeszcze zapadnie ostateczne postanowienie. Warto w tym punkcie zauważyć, iż w uchwale Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z dnia 8 marca 2006 r. (sygn. akt III CZP 98/05) stwierdzono, że przepis art. 113 K.r.o. nie wyłącza udzielenia na podstawie art. 755 § 1 K.p.c. zabezpieczenia poprzez zakazanie osobistej styczności z dzieckiem rodzicom niepozbawionym władzy rodzicielskiej. Nakaz uwzględniania dobra dziecka jest podstawową zasadą, która obowiązuje przy wykładni przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Zobacz również: Nie odwiezienie dziecka na czas
Czy sąd może orzec zakaz styczności ojca z dzieckiem na czas postępowania?
Tak więc w sytuacji, gdy osobista styczność rodzica z dzieckiem, gdy może to zagrażać zdrowiu czy bezpieczeństwu dziecka, uznanie, że nie można orzec zakazu styczności z dzieckiem na czas postępowania, musi zostać skrytykowane. W obecnej sytuacji niewątpliwie zostały spełnione przesłanki do udzielenia takiego zabezpieczenia, aby zapewnić bezpieczeństwo dziecku, które jest przecież w gruncie rzeczy przedmiotem tego postępowania.
Wniosek o zabezpieczenie można uzasadniać tym, że zachodzi konieczność zabezpieczenia dobra dziecka na czas trwania postępowania, że istnieje niebezpieczeństwo, iż wskutek wszczęcia postępowania ojciec zacznie eskalować swoje działania, a także wywierać na dziecko wpływ, czy też je zastraszyć. Jeśli wniosek będzie dobrze uzasadniony, istnieje szansa, że sąd rozpatrzy go pozytywnie.
Odbywanie spotkań z dzieckiem w obecności kuratora sądowego
Nie wiem dokładnie, jakie są zamiary pani Moniki i czy chciałaby ograniczyć, czy zakazać ojcu kontaktów z dzieckiem. Istnieje również możliwość złożenia wniosku o orzeczenie zakazu kontaktów przy równoczesnym zawarciu w nim punktu – że z ostrożności procesowej w razie braku uwzględnienia wniosku o zakaz kontaktów wnosi się o ograniczenie kontaktów poprzez np. odbywanie spotkań w obecności matki czy też kuratora sądowego. Wydaje się, że jest to w miarę bezpieczna opcja, gdyż istnieje ryzyko, że sąd nie zdecyduje się na zakaz, gdyż jest to rozwiązanie ostateczne. Trudno dokładniej oceniać szanse naszej klientki, gdyż nie wiem, na czym polegają negatywne zachowania ojca dziecka, a ponadto każdy sąd dokonuje własnej oceny i nie można przewidzieć, jakie zapadnie orzeczenie.
Zobacz również: Ograniczenie praw rodzicielskich ojcu a kontakty z dzieckiem
Przykłady
Przypadek Anny i jej syna Michała
Anna zauważyła, że po weekendowych spotkaniach z ojcem jej 7-letni syn Michał jest wyraźnie zaniepokojony i agresywny wobec rówieśników. Ojciec Michała, mimo sądowego zakazu, opowiadał synowi o trudnościach finansowych i konfliktach z byłą żoną, co obciążało dziecko emocjonalnie. Anna postanowiła działać i zwróciła się o pomoc do sądu rodzinnego, wnioskując o zmianę warunków spotkań ojca z synem, tak aby odbywały się one w obecności kuratora.
Historia Katarzyny i jej córki Julii
Katarzyna, samotna matka, zmagająca się z problemem alkoholowym byłego partnera, zauważyła negatywny wpływ jego zachowania na ich wspólną córkę, 10-letnią Julię. Julia po wizytach u ojca wracała do domu smutna i wycofana. Katarzyna, obawiając się o psychiczne i emocjonalne dobro córki, zdecydowała się na skorzystanie z możliwości prawnych i złożyła wniosek o ograniczenie kontaktów ojca z Julią do spotkań w specjalnie przygotowanym i nadzorowanym środowisku.
Sprawa Tomasza i jego ojca
Tomasz, 15-letni nastolatek, doświadczał ciągłych krytyk i poniżania ze strony ojca podczas wspólnych spotkań. Ojciec kwestionował decyzje Tomasza dotyczące edukacji i przyszłości, co znacząco wpłynęło na jego samoocenę i stan psychiczny. Matka Tomasza, zaniepokojona zmianą zachowania syna i jego depresyjnymi nastrojami, zwróciła się do sądu z wnioskiem o przebadanie sytuacji przez biegłego psychologa oraz o tymczasowe ograniczenie kontaktów ojca z synem, aż do wyjaśnienia sytuacji.
Podsumowanie
Interwencja prawna w rodzinnych konfliktach, choć trudna, często okazuje się konieczna dla zapewnienia bezpieczeństwa i dobra dzieci. Artykuł ten pokazuje, jak polskie prawo umożliwia rodzicom reagowanie na sytuacje, w których kontakt dziecka z jednym z rodziców negatywnie wpływa na jego rozwój emocjonalny i psychiczny.
Oferta porad prawnych
Jeśli doświadczasz trudności w ustalaniu bezpiecznych warunków kontaktów Twojego dziecka z drugim rodzicem, skorzystaj z naszej oferty porad prawnych on-line. Oferujemy również pomoc w przygotowaniu wniosków i pism sądowych, aby skutecznie chronić dobro Twojego dziecka. Opisz swój problem za pośrednictwem formularza umieszczonego poniżej tekstu.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
3. Uchwala Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z dnia 8 marca 2006 r. (sygn. akt III CZP 98/05
Była małżonka ogranicza a wręcz nie dopuszcza do spotkań twoich z dziećmi? Czy sąd może rozwiązać ten problem? Jak uregulować kontakty z dziećmi po rozwodzie? Opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Joanna Korzeniewska
Radca prawny, absolwentka prawa oraz europeistyki na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zdobywała doświadczenie w wielu firmach, zajmując się m.in. prawem budowlanym, prawem zamówień publicznych, regułami kontraktowymi FIDIC i prawem cywilnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską, specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym oraz prawie zamówień publicznych.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
Najnowsze
Zadaj pytanie »
» Czy można przysposobić dziecko bez zgody ojca biologicznego?
» Czy można zgłosić przemoc w rodzinie jakiś czas po fakcie?
» Fałszywe oskarżenia konkubiny o znęcanie się, jak się bronić?
» Ograniczenie kontaktów ojca z dzieckiem
» Dochód ze sprzedaży mieszkania nabytego przed ślubem a podział majątku
