Przeniesienie przedmiotów z majątku wspólnego do osobistego małżonków

 Pani Ilona zapytała nas, gdzie i w jakiej formie można dokonać przeniesienia przedmiotów z majątku wspólnego do osobistego małżonków

Zawarcie umowy przenoszącej prawo z majątku wspólnego do majątku osobistego małżonków

Zgodnie z prawem rodzinnym, jeżeli małżonkowie nie zawarli umowy majątkowej wprowadzającej rozdzielność majątkową, obowiązuje ich ustrój wspólności majątkowej. W takim ustroju występuje majątek wspólny małżonków, a także majątek osobisty żony oraz majątek osobisty męża. Nie ma jednakże przeszkód, aby małżonkowie zawierali między sobą umowy, na których mocy dokonają transferu przedmiotów albo praw majątkowych pomiędzy majątkami. Po pierwsze mogą zawrzeć umowę przenoszącą jakieś konkretne prawo z majątku osobistego jednego małżonka do majątku osobistego drugiego małżonka, np. własność nieruchomości. Mogą też podpisać umowę, która przeniesie własność albo inne prawo majątkowe z majątku osobistego do majątku wspólnego. Możliwa jest również umowa przenosząca dane prawo z majątku wspólnego do osobistego.

Rozporządzenie przez małżonka przedmiotem wchodzącym w skład majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego drugiego małżonka

Za taką możliwością opowiedział się również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 kwietnia 1991 r. (sygn. akt III CZP 76/90). Zdaniem sądu w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej dopuszczalne jest rozporządzenie przez małżonka przedmiotem wchodzącym w skład majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego drugiego małżonka. Możliwość zawierania takich umów wynika z faktu, że skoro majątek wspólny ma służyć przede wszystkim samym małżonkom, to mają oni prawo dysponowania jego składnikami.

Umowa przeniesienia własności nieruchomości lub ruchomości z majątku wspólnego do majątku osobistego jednego z małżonków

Przeniesienia własności nieruchomości lub ruchomości można dokonać m.in. poprzez umowę darowizny, sprzedaży czy zamiany (co do nieruchomości − to umowy takie muszą być zawarte w formie aktu notarialnego). Z praktycznego punktu widzenia najlepszym i najczęściej stosowanym rozwiązaniem w przypadku przeniesienia prawa własności nieruchomości czy też ruchomości z majątku wspólnego do majątku odrębnego jednego z małżonków jest darowizna. Umową tą obydwoje małżonkowie przenoszą nieodpłatnie dany przedmiot z majątku wspólnego do majątku osobistego jednego z małżonków. Przy darowiźnie przedmiotów ruchomych wystarczy, że pomiędzy małżonkami zostanie spisana umowa darowizny (mogą to zrobić sami). Co się zaś tyczy darowizny nieruchomości, to w tym celu należy udać się do notariusza, który sporządzi stosowną umowę w formie aktu notarialnego.

W konsekwencji zawarcia takiej umowy rzecz darowana wchodzi do majątku odrębnego jednego z małżonków, który staje się jej wyłącznym właścicielem i może nią dalej swobodnie rozporządzać. Warto przy tym wskazać, że jako darowizna dokonana pomiędzy małżonkami czynność ta jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn, wymaga jednak dokonania stosownego zgłoszenia do urzędu skarbowego.

Zobacz również: Czy spadek po rodzicach wchodzi do majątku wspólnego małżonków?

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała z dnia 10 kwietnia 1991 r. (sygn. akt III CZP 76/90