Rozwód a długi - jak są dzielone po rozwodzie?

Różne rodzaje długów

W pierwszej kolejności należy dokonać rozróżnienia długów w zależności od tego, czy zostały zaciągnięte wspólnie przez oboje małżonków, czy też przez jednego z nich – a jeśli tylko przez jednego, to czy miało to miejsce za zgodą drugiego z małżonków. Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczące finansów małżonków różnicują bowiem konsekwencje każdej z tych sytuacji. I tak, jeśli małżonkowie zaciągnęli zobowiązanie (na przykład kredyt, pożyczkę) wspólnie, to rzecz jasna w trakcie trwania małżeństwa odpowiadają za nie wspólnie. Z podobną sytuacją mamy do czynienia, gdy wprawdzie zobowiązanie zaciągnął jeden z małżonków, ale uczynił to za zgodą drugiego. W takich przypadkach wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swojego żądania z majątku wspólnego. To, jak wygląda sytuacja po ustaniu związku małżeńskiego, zostanie omówione dalej.

Jeśli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka, albo w sytuacji gdy jego zobowiązanie wynika z czegoś innego niż czynność prawna, wówczas wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenie z majątku jego osobistego, ale też w pewnym zakresie z majątku wspólnego – mianowicie z wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskanych przez dłużnika z innego działalności zarobkowej, z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych prawa twórcy. Jeśli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, to zaspokojenie wierzyciela może nastąpić również z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. 

W bardzo zbliżony sposób sytuacja wygląda w przypadku zobowiązań zaciągniętych przed powstaniem wspólności lub dotyczących majątku osobistego danego małżonka. Co istotne, niezależnie od tego co zostało opisane wyżej, oboje małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach związanych z zaspokajaniem zwykłych potrzeb rodziny. Chodzi na przykład o pożyczkę wziętą na zakup wyżywienia, odzieży dla członków rodziny czy na opłaty mieszkaniowe.

Kto spłaca długi po rozwodzie?

Najczęstszą sytuacją spośród wymienionych powyżej jest zaciągnięcie zobowiązań wspólnie przez oboje małżonków albo przez jednego z nich za zgodą drugiego. W przypadku takich wspólnych zobowiązań, małżonkowie są po rozwodzie odpowiedzialni za nie solidarnie. Oznacza to, że wierzyciel może domagać się spłaty od każdego z nich w całości. Może więc wedle uznania zwrócić się o należną kwotę do każdego z nich. W razie problemów ze spłatą wybierze raczej tą osobę, od której łatwiej będzie wyegzekwować pieniądze. Zaspokojenie wierzyciela przez jednego z małżonków zwalnia z długów drugiego z nich. Ten z byłych małżonków który spłacił zadłużenie, może żądać zwrotu od drugiego z nich, w części odpowiadającej jego udziałowi w majątku wspólnym – jest to 50%, chyba że sąd ustalił nierówne udziały małżonków w majątku wspólnym.

W przypadku długu, który powstał w następstwie umowy zawartej przez jednego z małżonków bez zgody drugiego, albo nie wynikał z czynności prawnej, zasady spłaty od momentu rozwodu pozostają takie same, jak miało to miejsce przed rozwodem. Nadal obowiązuje ponadto zasada wspólnej spłaty zobowiązań zaciągniętych na potrzeby rodziny. Trzeba jednak mieć na uwadze, że wierzyciel musiałby w takim przypadku wykazać, w jakim celu zostało zaciągnięte zobowiązanie, co zwykle nie będzie łatwe.

Sąd nie dzieli długów

Dokonując podziału majątku po ustaniu małżeństwa, można uczynić to w drodze umowy albo w toku postępowania sądowego. Droga sądowa jest konieczna wtedy, gdy byli małżonkowie mają rozbieżne stanowiska co do tego, w jaki sposób powinien nastąpić podział. Jednak, co istotne, sąd dokonuje podziału tego, co wchodziło w skład majątku wspólnego – a dług nie jest składnikiem majątku. Dlatego nie możemy spodziewać się tego, że w postępowaniu o podział majątku sąd ustali, kto i w jaki sposób będzie spłacał długi. „Natomiast w przypadku umownego dokonywania podziału majątku przez byłych małżonków nie ma przeszkód, aby porozumieli się co do tego, w jaki sposób będą spłacane ich wspólne zobowiązania. Warto zadbać o to, aby umowa została sformułowana w taki sposób, żeby nie było wątpliwości co do jej treści i by zabezpieczała interesy stron” – podkreśla adwokat Agata Koschel-Sturzbecher.

Kto spłaca kredyt hipoteczny po rozwodzie?

Bardzo często małżonkowie zawierają wspólnie umowę o kredyt hipoteczny. Z uwagi na to, że zwykle opiewa on na dużą sumę, kwestia spłacania go po rozwodzie bywa nierzadko problematyczna. Obowiązuje tu zasada solidarności dłużników, jednak w praktyce byli małżonkowie często dogadują się co do sposobu spłaty. Istotne znaczenie ma przy tym ustalenie przez nich, komu po rozwodzie przypadnie nieruchomość, w związku z którą został zaciągnięty kredyt hipoteczny. W przypadku uzgodnienia, że spłaty będzie dokonywał jeden z byłych małżonków, warto ustalić z bankiem możliwość przejęcia przez niego kredytu w całości. Dzięki temu druga osoba zostanie wyłączona ze spłaty kredytu i będzie miała pewność, że bank nie będzie domagać się od niej spłaty. 

Co jeśli były małżonek nie spłaca kredytu?

Tak jak zostało to już wspomniane, byli małżonkowie są solidarnie zobowiązani do spłaty zaciągniętego wspólnie zobowiązania. Jeśli w praktyce spłaca je po rozwodzie tylko jeden z nich, wówczas może zwrócić się do byłej żony czy męża o zwrot należnej części– zwykle jest to połowa spłaconej kwoty. W takim przypadku w pierwszej kolejności warto spróbować porozumieć się z byłym małżonkiem. Jednak jeśli nie wyraża on zgody na rozliczenie, kolejnym krokiem powinno być wysłanie do niego wezwania do zapłaty. Gdyby to również nie przyniosło skutku, pozostaje złożenie do sądu pozwu o zapłatę.

Źródło:

https://adwokaci-ks.pl/sprawy-rodzinne/podzial-majatku/

https://poznanrozwod.pl/podzial-majatku/