Jak szybko uzyskać separację?

Dwa sposoby uzyskania separacji

Małżonkowie mają do wyboru dwie drogi uzyskania separacji, w tzw. trybie nieprocesowym oraz w trybie normalnego procesu toczącego się przed sądem. W obu trybach należy wykazać, że między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, czyli trzeba przed sądem udowodnić, że nic małżonków nie łączy na płaszczyźnie uczuciowej, fizycznej oraz ekonomicznej. W odróżnieniu od orzekania o rozwodzie małżonkowie nie muszą udowadniać, iż rozkład pożycia jest trwały.

W przypadku trybu procesowego każdy z małżonków może wystąpić z pozwem o separację. Pozew składa się do sądu okręgowego i opłaca go. Sąd rozpatruje sprawę na rozprawie. Rozpraw może być więcej niż jedna, ale gdy nie ma dzieci małoletnich, zwykle wystarczy jedna rozprawa (chyba że drugi małżonek stanowczo oponuje lub przedstawia dowody przeciwne, czyli wykazujące, że małżonków coś łączy). Jeśli separacja ma być orzeczona z winą małżonka, sąd musi przeprowadzić postępowanie dowodowe, np. przesłuchać wielu świadków i wówczas postępowanie przed sądem trwa znacznie dłużej, nawet rok. W razie wniosku o zaniechanie orzekania o winie postępowanie dowodowe ulega ograniczeniu, np. sąd może nawet ograniczyć je do przesłuchania wyłącznie stron, jeżeli małżonkowie nie mają małoletnich dzieci. To przyspiesza sprawę i w zależności od oblężenia sądu w terminie około 6 miesięcy zapada wyrok (w dużych miastach trwa to często zdecydowanie dłużej). Sprawa o separację kończy się wydaniem przez sąd wyroku. Sąd orzeka, który z małżonków jest winny rozkładowi pożycia. Sąd może nie orzekać o winie, jeśli małżonkowie z tego zrezygnują.

Termin rozpatrywania wniosku

Postępowania wnioskowego nie omawiam, ponieważ tam wymagany jest wspólny wniosek obu małżonków. Pani natomiast wskazuje, że mąż nie wyraża zgody. Wniosek jednak rozpatrywany jest szybko, zwykle w terminie około 1–2 miesięcy. Nie ma sztywnego terminu, wszystko zależy od oblężenia sądu sprawami, materiału dowodowego i roszczeń oraz stanowisk stron, a także wnioskowanych dowodów. Skoro mąż nie chce separacji, to postępowanie może się wydłużyć do kilku lub kilkunastu miesięcy.

Sprawa o separację z powództwa (czyli bez zgodnego wniosku stron) kończy się wydaniem przez sąd wyroku. Sąd orzeka, który z małżonków jest winny rozkładowi pożycia, ale sąd może nie orzekać o winie, jeśli małżonkowie z tego razem zrezygnują. W wyroku orzekającym separację sąd może również orzec (ale nie musi, bo należy o to zawnioskować) o następujących kwestiach:

• alimentach dla drugiego małżonka,
• sposobie korzystania przez małżonków ze wspólnego mieszkania,
• podziale mieszkania lub przyznaniu go jednemu z małżonków,
• podziale majątku.

Przy czym szanse na to, że sąd orzeknie o wyżej wymienionym, są co do zasady, gdy występuje zgoda lub majątku jest tak mało, że nie przedłuży to postępowania zanadto.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59