Jak starać się o separację i kto ponosi koszty separacji?

Orzeczenie separacji i rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi

 Z treści Pani pytania wynika, iż Pani wolą jest uzyskanie wiedzy w zakresie postępowania zmierzającego do orzeczenia separacji.

Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków, albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód. Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sąd orzeka separację.

Zasadne jest wskazanie na treść art. 61³ § 1 K.r.io., zgodnie z którym przy orzekaniu separacji stosuje się przepisy art. 57 i art. 58. Na podstawie art. 57 i 58 K.r.io., orzekając rozwód, sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

W wyroku orzekającym separację sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawili porozumienie, o którym mowa w § 1, i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków.

Zobacz również: Opłata od pozwu o rozwód

Czy sąd może nakazać eksmisje małżonka z uwagi na jego rażące zachowanie względem rodziny?

W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków, sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Jakie są koszty pozwu o separację i gdzie się go składa?

Jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci albo nie mają takich dzieci, a brak jest zgodnego żądania obojga małżonków orzeczenia separacji, to wówczas rozpoznanie żądania orzeczenia separacji następuje tylko w postępowaniu procesowym, na skutek wytoczenia powództwa przez jedno z małżonków. Powództwo o orzeczenie separacji nie jest ograniczone żadnym terminem. Rzeczowo właściwy w pierwszej instancji jest sąd okręgowy, rozpoznający sprawę w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego i dwóch ławników. Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.

Zgodnie z art. 26 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych opłatę stałą w kwocie 600 złotych pobiera się od pozwu o separację. Jeżeli sąd wyda wyrok w pełni zgodny z Pani żądaniem, wówczas małżonek będzie zmuszony zwrócić Pani koszty postępowania. Zawsze może Pani wraz z pozwem o separacją złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.

Zwolnienie z kosztów sądowych sprawy o separację

Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Jeżeli sąd nie zwolni Panią z kosztów, wówczas konieczne będzie uiszczenie opłaty sądowej w kwocie 600 zł, która może być zasądzona na Pani rzecz w wyroku, ale wtedy gdy wyrok będzie zgodny z Pani żądaniami.

W uzasadnieniu należy wskazać, kiedy zawarto małżeństwo, oraz wymienić dzieci pochodzące z małżeństwa. Jako dowód należy dołączyć oryginał odpisu skróconego aktu małżeństwa oraz odpisy skrócone aktów urodzenia małoletnich dzieci. Następnie należy opisać przebieg małżeństwa. Winno się w sposób możliwie pełny uzasadnić rozkład małżeństwa w sferze: duchowej, gospodarczej i fizycznej.

Jak napisać pozew o separację?

W żądaniu pozwu o separację, które winno się znaleźć przed uzasadnieniem, wnosi Pani o:

„W imieniu własnym, wnoszę:

1. o orzeczenie separacji między mną, a małżonkiem … którzy zawarli związek małżeński w dniu… przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w …, bez orzekania o winie,
2. powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej nad synem/córką … obojgu rodzicom, ustalenie miejsca zamieszkania syna/córki przy matce oraz zapewnienie ojcu prawa do kontaktów osobistych z synem/córką w …,
3. zobowiązanie pozwanego … do płacenia tytułem alimentów na syna/córkę … miesięcznie […] złotych, płatnych z góry do rąk matki, z ustawowymi odsetkami w wypadku zwłoki;
4. niewydawanie decyzji odnośnie do sposobu korzystania z mieszkania, które było wspólne,
5. zasądzenie od pozwanego na rzecz moją rzecz kosztów sądowych według obowiązujących norm”.