Żona ma kochanka z którym się nie kryje - separacja czy rozwód z orzeczeniem winy?

Żądanie rozwodu lub separacji po zdradzie żony

To, czy wystąpi Pani o rozwód, czy separację, nie ma większego znaczenia wobec tego, czego w odpowiedzi na pozew zażąda małżonka. Jeżeli bowiem Pan zażąda separacji wówczas, to jakie rozstrzygnięcie zależy od żony. Zgodnie z art. 61² Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód. Jeżeli jednak Pan zażąda rozwodu, wówczas żona nie może żądać separacji.

Co do różnicy to wiele zależy od tego czy Pana zdaniem rozkład pożycia ma trwały i zupełny, czy tylko zupełny? Innymi słowy, czy Pańskie małżeństwo można jeszcze ratować? Z tego, co Pan pisze, to chyba nie.

Rozkład pożycia między małżonkami

Zgodnie z art. 56 § 1 „jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód”. Zachodzi zatem pytanie, czy pomiędzy Państwem mamy do czynienia z trwałym i zupełnym rozkładem pożycia. Rozkład pożycia małżeńskiego musi nastąpić we wszystkich trzech sferach, tj. fizycznej, duchowej i gospodarczej. Ostatnimi czasy zaobserwować można stanowisko sądów, że nawet występowanie więzi gospodarczej w postaci wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania środkami nie czyni przeszkody do orzeczenia rozwodu.

Trwały i zupełny rozkład pożycia musi być jednak w toku postępowania udowodniony. Zgodnie z art. 6 Kodeksu cywilnego ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Jeżeli Pana wolą będzie uzyskanie rozwodu, a żona będzie się temu sprzeciwiała, na Panu będzie ciążył obowiązek wykazania rozkładu pożycia i jego trwałości. Najlepszym dowodem na taką okoliczność są świadkowie, którzy potwierdzą, że obserwując Państwa z zewnątrz, można było odnieść wrażenie, że w małżeństwie delikatnie rzecz ujmując, nie dzieje się dobrze. Sąd będzie wówczas rozpytywał świadków, czy Pani wraz z mężem wspólnie spędza czas wolny, czy uczestniczycie Państwo w spotkaniach towarzyskich, czy razem spędzacie wakacje?

Wyraźnie podkreślić należy, iż mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Wina w sprawach rozwodowych

Wyraźnie podkreślić należy, iż pojęcie winy nie ma definicji ustawowej nie tylko w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, ale i w kodeksie cywilnym. Pojęcie to zostało natomiast wyjaśnione w doktrynie i orzecznictwie cywilistycznym. Wina rozkładu pożycia pozostaje w związku z naruszeniem obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa, i to zarówno tych, które sformułowane są w prawie, jak i tych, dla których źródłem są tylko zasady współżycia społecznego. Chodzi tu zwłaszcza o naruszenie obowiązków: wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy, lojalności i wierności, współdziałania dla dobra rodziny itd. (por. wyrok SN z dnia 21 września 1997 r., sygn. akt I CKN 646/97). Wskazać należy, iż w przypadku skutecznego orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy Pana żony będzie mógł dochodzić alimentów od niej, bez względu na to, czy znajdzie się Pan w niedostatku, czy też nie. Zgodnie z art. 60 § 2 Kodeksu rodzinnego jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. W sytuacji winy obojga małżonków koniecznym będzie występowanie po stronie małżonki partnera niedostatku jako przesłanki do żądania od niego alimentów.

Jawna zdrada po rozkładzie pożycia

Odpowiedź na pytanie, kiedy doszło do rozkładu w małżeństwie, będzie miała istotne znaczenie dla wykazania winy. Istotne jest jednak, iż, jak pokazuje moja dotychczasowa kilkuletnia praktyka, zdrada, która występuje po rozkładzie pożycia małżeństwa, nie jest przez sądy brana pod uwagę. Konieczne jest zatem ustalenie kiedy nastąpił rozkład pożycia, a kiedy żona zaczęła Pana zdradzać. Potwierdzeniem powyższego jest stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w tezie orzeczenia (którego uzasadnienie nie zostało opublikowane) z dnia 19 września 1949 r., sygn. akt Wa.C.103/49. Przyjął, że „małżonek dopuszczający się cudzołóstwa nie wywołuje tym rozkładu pożycia małżeńskiego, jeżeli poprzednio rozkład ten nastąpił już z innych przyczyn, a zwłaszcza wskutek zachowania się drugiego małżonka”. Mimo upływu kilkudziesięciu lat stanowisko to jest nadal aktualne.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1997 r., sygn. akt I CKN
4. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 19 września 1949 r., sygn. akt Wa.C.103/49