Brak praw rodzicielskich a widzenia z dzieckiem

Bezskuteczna egzekucja przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu i wniosek o świadczenia z funduszu alimentacyjnego

Rozumiem, że stan niepłacenia alimentów utrzymuje się pomimo zawiadomienia o tym fakcie komornika i w rezultacie bezskuteczności egzekucji. W konsekwencji gdy prowadzona przez komornika egzekucja nie przynosi efektu, córką może wystąpić o świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

Podstawowym warunkiem otrzymania świadczeń jest bezskuteczność egzekucji, o której możemy mówić w sytuacji, kiedy w okresie dwóch miesięcy komornik nie wyegzekwował pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Za bezskuteczną egzekucję uznaje się również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Polski.

Aby otrzymać świadczenie z funduszu alimentacyjnego, należy złożyć w gminie bądź ośrodku pomocy społecznej stosowny wniosek. Świadczenia z funduszu przysługują w wysokości alimentów ustalonych wyrokiem sądu, nie wyższej jednak niż 500 zł na jedno dziecko miesięcznie. Należy także pamiętać, że świadczenia z funduszu alimentacyjnego uzależnione są od kryterium dochodowego i obecnie przyznawane są, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 725 zł.

Wniosek do gminy podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego

W momencie złożenia wniosku w gminie można dodatkowo wnioskować o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego. W takim przypadku organ wzywa dłużnika alimentacyjnego na wywiad oraz do złożenia oświadczenia majątkowego. Po przeprowadzeniu wywiadu może nastąpić:

• zobowiązanie do zarejestrowania się w PUP jako bezrobotny lub poszukujący pracy,
  w przypadku zarejestrowania dłużnika w PUP, zobowiązanie do przedłożenia zaświadczenia potwierdzającego ten fakt,
  w przypadku, gdy pracuje, zobowiązuje się do przedłożenia umowy o pracę lub aktualnego zaświadczenia o zatrudnieniu,
• odebranie oświadczenia o stanie majątkowym oraz przekazanie komornikowi sądowemu informacji mających wpływ na skuteczność prowadzonego postępowania egzekucyjnego.

Jeżeli dłużnik alimentacyjny nie stawi się w celu złożenia wyjaśnień oraz nie przedłoży stosownych dokumentów, a do ośrodka pomocy społecznej wpłynie informacja od komornika o niewywiązaniu się przez dłużnika alimentacyjnego z obowiązku alimentacyjnego, następuje:

• wydanie decyzji o uznaniu za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, a po jej uprawomocnieniu,
• złożenie wniosku o ściganie za przestępstwo alimentacyjne określone w art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny,
• skierowanie wniosku do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego,
• jeżeli dłużnik nie płaci zobowiązań z powodu braku pracy, może zostać skierowany np. do wykonywania robót publicznych
• w razie powstania zaległości dłużnika za okres dłuższy niż 6 miesięcy, organ wypłacający świadczenia z funduszu alimentacyjnego przekazuje do wszystkich biur informacji gospodarczej (BIG-u) – informację gospodarczą o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego wynikających z powstałych zaległości alimentacyjnych.

Proszę również zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek dostarczania środków utrzymania, a także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo osoby zobowiązanej do płacenia alimentów.

Pozew o alimenty przeciwko dziadkom 

W rezultacie jeżeli córka nie jest w stanie uzyskać alimentów od ojca dziecka, można złożyć do sądu wniosek o tzw. alimenty uzupełniające od dziadków dziecka. Alimenty uzupełniające – jak sama nazwa wskazuje – są jedynie uzupełnieniem alimentów pierwotnie zasądzonych od ojca dziecka.

Alimenty od dziadków lub rodzeństwa można uzyskać w przypadku gdy:

• dziecko żyje w niedostatku,
• sytuacja materialna dziadków (rodzeństwa) pozwala na ich płacenie (chodzi o ich możliwości majątkowe i zarobkowe),
• niemożliwym jest uzyskanie alimentów od ojca dziecka (np. brak majątku dłużnika).

Ponadto córka może dodatkowo umieścić nierzetelnego dłużnika alimentacyjnego w rejestrze Biura Informacji Gospodarczej (BIG). W tym celu wystarczy, wysłać dłużnikowi listem poleconym wezwanie do zapłaty z ostrzeżeniem o zamiarze przekazania jego danych do BIG-u.

Konsekwencją wpisu do rejestru dłużników dla osoby niepłacącej alimentów są kłopoty z uzyskaniem kredytu, pożyczki, telefonu na abonament, umowy na telewizję kablową czy internet.

Wykreślenie z rejestru następuje dopiero po całkowitej spłacie zadłużenia. Warto wiedzieć również, iż uporczywe uchylanie się od płacenia alimentów stanowi przestępstwo z art. 209 Kodeksu karnego zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch, o którym możemy poinformować policję, składając wniosek o ściganie.

Czy ograniczenie i pozbawienie praw rodzicielskich oznacza automatycznie brak możliwości kontaktu z dzieckiem?

Władza rodzicielska (nawet w pełni ograniczona) i możliwość kontaktu z dzieckiem to dwa odrębne zagadnienia. Samo ograniczenie i pozbawienie praw rodzicielskich nie oznacza automatycznie braku możliwości kontaktu z dzieckiem.

Zakaz osobistej styczności z dzieckiem może być orzeczony tylko w stosunku do rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej, jeżeli wymaga tego dobro dziecka. Stanowi o tym art. 113 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z tym przepisem:

„§ 1. Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

§ 2. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

W dalszych przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazano:

Art. 1132. [Ograniczenie utrzymywania kontaktów z dzieckiem]

§ 1. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy ograniczy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem.

§ 2. Sąd opiekuńczy może w szczególności:

1) zakazać spotykania się z dzieckiem;

2) zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu;

3) zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd;

4) ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość;

5) zakazać porozumiewania się na odległość”.

„Art. 1133. [Zakaz utrzymywania kontaktów z dzieckiem]. Jeżeli utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza, sąd zakaże ich utrzymywania”.

Czy rodzic pozbawiony praw rodzicielskich może korzystać z osobistych spotkań z dzieckiem?

Ograniczenie czy pozbawienie prawa do kontaktów może nastąpić wyłącznie na mocy orzeczenia sądu, jedynie z ważnych przyczyn. Ograniczenie kontaktów może polegać, np. na zakazie widywania się z dzieckiem lub ograniczeniu tych spotkań do wyznaczonych terminów. W celu ograniczenia prawa do kontaktu z dzieckiem należy zwrócić się do sądu z wnioskiem o zakazanie lub ograniczenie osobistej styczności z dzieckiem. Wniosek może złożyć każdy z rodziców. Właściwy do rozpoznania sprawy jest sąd rejonowy w miejscu zamieszkania dziecka (a jeżeli dziecko nie ma miejsca zamieszkania, w miejscu jego pobytu). Sąd może także zadecydować o zakazie kontaktów z urzędu.

Tak więc samo pozbawienie władzy rodzicielskiej nie oznacza, że rodzic nie może kontaktować się z dzieckiem. W dalszym ciągu rodzic ma prawo do osobistych kontaktów z dzieckiem, chyba że zakaz takich spotkań zostanie wydany przez sąd w wyroku pozbawiającym go władzy rodzicielskiej bądź w późniejszym postępowaniu.

Rodzice mają prawo utrzymywać kontakt z dzieckiem. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z nim (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji. Aby ograniczyć to prawo, potrzebny jest wyrok sądu. Jeżeli córka chce zakazać ojcu kontaktowania się z dzieckiem ze względu na jego dobro, musi złożyć w tej sprawie wniosek do sądu.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »