Separacja w rodzinie alkoholowej

Odpowiedzialność małżonków za długi zaciągane przez jednego z nich

Należy stwierdzić, że odpowiedzialność małżonków za długi zaciągane przez jednego z nich, jest określona w art. 41 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym:

„§ 1. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków.

§ 2. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

§ 3. Jeżeli wierzytelność powstała przed powstaniem wspólności lub dotyczy majątku osobistego jednego z małżonków, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9.”

Powyższy przepis chroni z jednej strony interesy wierzyciela, uprawniając go do kierowania w określonych sytuacjach egzekucji nie tylko do osobistego majątku dłużnika, ale także do majątku osobistego. Z drugiej zaś strony chroniony jest interes małżonka niebędącego dłużnikiem. Ochrona ta uległa zdecydowanemu wzmocnieniu po wejściu w życie ustawy z 17 czerwca 2004 r., gdyż możliwość ponoszenia odpowiedzialności majątkiem wspólnym została uzależniona od wyrażenia przez małżonka zgody na zaciągnięcie zobowiązania przez współmałżonka.

Art. 41 znajduje zastosowanie jedynie do zobowiązań zaciągniętych przez jedno z małżonków. Jeżeli zobowiązanie powstało w wyniku działania obojga, oboje małżonkowie są stroną powstałego stosunku prawnego i ponoszą odpowiedzialność jako współdłużnicy. Przykładowo małżonkowie zawierający umowę sprzedaży po stronie kupującego ponoszą wspólnie odpowiedzialność za zapłatę umówionej ceny. Ich sytuację normują przepisy Kodeksu cywilnego o wielości dłużników, z wyłączeniem jednak uregulowań pozostających w sprzeczności z zasadami rządzącymi wspólnością majątkową małżeńską.

Odpowiedzialność majątkiem wspólnym za zobowiązania

Przewidziana w art. 41 odpowiedzialność majątkiem wspólnym za zobowiązania uzależniona jest od spełnienia następujących przesłanek:

1) powstanie zobowiązania w wyniku czynności prawnej dokonanej przez jednego z małżonków,

2) obowiązywanie ustroju ustawowej wspólności majątkowej w chwili powstania zobowiązania,

3) wyrażenie przez współmałżonka zgody na zaciągnięcie zobowiązania,

4) pozostawanie zobowiązania w związku z majątkiem wspólnym.

Z treści art. 41 § 1 i 2 wynika jednoznacznie, że źródłem zobowiązania zaciągniętego przez jedno z małżonków ma być czynność prawna. Odwołanie się do pojęcia „czynność prawna” pozwala stwierdzić, że poza zakresem komentowanego przepisu pozostają obowiązki majątkowe spoza sfery stosunków cywilnoprawnych. W szczególności chodzi o sferę stosunków normowanych prawem publicznym (stosunki karnoprawne, podatkowe).

Przepisy ustaw mogą wprowadzać możliwość egzekwowania należności publicznoprawnych (np. zaległości wobec US i ZUS-u) majątku wspólnego osoby zobowiązanej oraz jej małżonka.

Orzeczenie separacji powoduje zniesienie wspólności ustawowej między małżonkami. Pani będzie ewentualnie ponosić odpowiedzialność tylko za te zobowiązania wchodzące w skład majątku wspólnego, które powstały przed dniem orzeczenia separacji.

Separacja a odpowiedzialność za długi współmałżonka

Co do separacji sądowej, oczywiście powoduje ona ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami z mocy prawa. Wiąże się ona jednak ze sprawą sądową i wykazaniem odpowiednich przesłanek. Odpada jednak możliwość przeprowadzenia separacji na zgodny wniosek stron w postępowaniu nieprocesowym, bowiem warunkami niezbędnymi do przeprowadzenia postępowania w tym trybie są:

– zgoda obu stron na separację (niekoniecznie wyrażona w jednym piśmie, wystarczy że jedno z małżonków złoży wniosek a drugie go poprze w swoim piśmie),

– brak wspólnych małoletnich dzieci,

– zupełny rozkład pożycia małżeńskiego oraz

– gdy orzeczenie separacji nie będzie stało w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

Jeśli Państwo macie wspólne dzieci, to sprawa o separację musiałaby być prowadzona w trybie procesu, a ponadto sprawa dotyczyłaby również władzy rodzicielskiej oraz ogólnie pojętego dobra dzieci.

Jak przeprowadzić separację?

Separacja – co do procedur jej przeprowadzania – niewiele różni się od rozwodu. Pozew wnosi się do sądu okręgowego, ustalonego według właściwości miejscowej ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania stron (współmałżonków), jeżeli chociaż jedno z nich nadal tam (w tym samym okręgu) zamieszkuje. Wszystko odbywa się według następującego schematu: pozew – postępowanie pojednawcze – rozprawa – wyrok.

Zasadnicza różnica między separacją a rozwodem jest taka, że rozwód – po jego orzeczeniu – wywołuje nieodwracalne skutki prawne, zaś separacja niejako zawiesza trwanie małżeństwa i może zostać w każdym czasie zniesiona. A więc zasadniczy cel tych instytucji jest inny: rozwód ma rozwiązać ostatecznie małżeństwo; separacja zaś doprowadzić do takich skutków jak rozwód z możliwością powrotu do stanu sprzed jej orzeczenia.

Przesłanki do orzeczenia separacji

Nawet przesłanki podstawowe, chociaż są oparte na braku tych samych trzech czynników (więzi duchowej, fizycznej i gospodarczej), nie są do orzeczenia separacji wymagane, czyli rozkład tych więzi nie musi był trwały. Wystarczy, że przestaną istnieć. Zawsze też przy orzekaniu sąd będzie brał pod uwagę dobro małoletnich dzieci. Sąd swój wyrok oprze wyłącznie o przedłożone dowody, dobrze więc zacząć je gromadzić, aby nie pozwolić na ustalenie podstawy wyrokowania niezgodnej z rzeczywistością i niekorzystnej z Pani punktu widzenia.

W toku sprawy separacyjnej można wnioskować również o rozstrzygnięcie w sprawie alimentów.

Niezależnie od wniesienia sprawy o separację czy rozwód można dochodzić alimentów na małoletnie dzieci (także przysposobione), jeżeli jedno z rodziców nie łoży na ich utrzymanie. Wysokość alimentów zależy od potrzeb osób uprawnionych, a z drugiej strony od możliwości zarobkowych zobowiązanego (tj. nie chodzi o to, ile ta osoba zarabia, ale ile faktycznie może zarobić).

Sprawa o separację a alimenty

Oczywiście alimenty mogą także być dochodzone równocześnie z separacją. W toku postępowania o separację warto zwrócić uwagę na sposób orzekania o winie, gdyż rzutuje to na obowiązek alimentacyjny ewentualnie także względem Pani. Warto więc rozważyć możliwość nieczekania na ruch procesowy drugiej strony, ale samodzielnego działania, tj. wystąpienia z pozwem o separację lub rozwód z możliwością równoczesnego wnioskowania o alimenty, podział majątku i inne istotne kwestie.

Alkoholizm męża przyczyną rozwodu lub separacjiz orzeczeniem o winie

Udowodnienie przez Panią alkoholizmu męża daje podstawę do orzeczenia separacji lub rozwodu z winy męża. Należy jednak pamiętać, że przed sądem wszystkie fakty wymagają nie tyle stwierdzenia, co udowodnienia, dlatego potrzebny jest w tym zakresie solidny materiał dowodowy.

We wniosku należy podać dokładne dane dotyczące wnioskodawców, czyli obojgu małżonków. Określenie stron następuje przez podanie ich imion, nazwisk, zawodu i aktualnego adresu.

W sytuacji jeśli będzie Pani żądać przesłuchania świadków, należy podać dokładnie ich imiona i nazwiska oraz aktualne adresy. Ma to wpływ na prawidłowe wezwanie ich na rozprawę. Należy też określić, na jaką okoliczność świadkowie powinni zostać przesłuchani.

Co powinien zawierać wniosek o separację?

Uzasadniając wniosek o separację należy opisać okoliczności, które skłoniły Panią do podjęcia decyzji o separacji.

W uzasadnieniu wniosku o separację należy zawrzeć informację o liczbie, wieku i płci wspólnych dzieci, stosunków majątkowych i sytuacji zarobkowej obojga małżonków.

Do wniosku o separację dołącza się:

– odpis aktu małżeństwa oraz jego kopię;

– kopię wniosku;

– odpisy oraz kopie aktów urodzenia niepełnoletnich dzieci małżonków;

– wszelkie istotne dokumenty w sprawie;

– jeśli wnioskodawca stara się o zwolnienie od kosztów sądowych lub przyznanie adwokata z urzędu – stosowny wniosek; do wniosku o zwolnienie od kosztów należy dołączyć zaświadczenia o dochodach, odcinki renty/emerytury, osoby bezrobotne – zaświadczenia z urzędu pracy, osoby pobierające zasiłki z opieki społecznej – odpowiednie decyzje o przyznaniu świadczeń.