Jak sporządzić pozew o rozwód i przeprowadzić podział majątku wspólnego?

Majątek wspólny i majątki odrębne małżonków

Podstawę prawną do udzielenia odpowiedzi na Pani zapytanie stanowi ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (K.r.o.). Zacznijmy od kwestii majątkowych. Zgodnie z art. 31 § 1 K.r.o.:

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Nadto w oparciu o § 2: Do majątku wspólnego należą w szczególności:

1)pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

2)dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3)środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4)kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, 321, 568, 695 i 875).

Warto w kontekście Pani zapytania wskazać na to, że zgodnie z art. 33 K.r.o.:

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Istotne z punktu widzenia Pani zapytania jest przepis art. 35 K.r.o., który stanowi, że w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Zatem, aby dokonać podziału, o którym Pani mówi, należy albo ustanowić rozdzielność majątkową małżeńską w formie aktu notarialnego i wówczas zawrzeć porozumienie o którym Pani pisze (jest to możliwe), albo jeżeli taka jest Państwa decyzja to wytoczyć powództwo o rozwód i w treści pozwu o rozwód zawrzeć wniosek o przeprowadzenie zgodnego podziału majątku wspólnego i dołączyć podpisane przez Państwa porozumienie.

Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód – przesłanki rozwodu

Zgodnie z art. 56 § 1 K.r.o.: Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Przez trwały i zupełny rozkład pożycia należy uznać ustanie więzi fizycznej (współżycie), więzi gospodarczej (prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego, spożywanie razem posiłków, podejmowanie wspólnych decyzji gospodarczych), a także więzi emocjonalnej (uczucia do małżonka). Aby złożyć pozew o rozwód ustanie tych więzi musi mieć charakter trwały, co oznacza, że małżonek nie widzi już możliwości powrotu do małżeństwa. Powyższe jest przesłanką tzw. pozytywną orzeczenia rozwodu. Należy również sprawdzić, czy nie zachodzą przesłanki negatywne, które uniemożliwiają orzeczenie rozwodu. Do tych przesłanek należy:

1. sprzeczność orzeczenia rozwodu z dobrem małoletniego dziecka,
2. sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

Sprawowanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi po rozwodzie

W pozwie rozwodowym należy również określić sposób wykonywania władzy rodzicielskiej (o ile są dzieci małoletnie). Zgodnie z art. 107 K.r.o. – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia (art. 107 § 2 K.r.o.).

Pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom jest możliwe wyłącznie wówczas, gdy zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1) rodzice przedstawią sądowi porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem;

2) porozumienie to w ocenie sądu jest zgodne z dobrem dziecka;

3) sąd nabierze przekonania, że rodzice będą współdziałać ze sobą w sprawach dziecka.

Innym sposobem określenia zasad wykonywania władzy rodzicielskiej jest jej powierzenie jednemu z rodziców, a drugiemu ograniczenie jej do współdecydowania np. o edukacji, leczeniu dziecka. W skrajnych przypadkach następuje pozbawienie wykonywania władzy rodzicielskiej jednego z rodziców. Kontakty mogą być określone poprzez wybranie pewnych dni tygodnia, weekendów, okresu wakacji, ferii, świąt, które dziecko będzie spędzało z drugim rodzicem.

Alimenty na dziecko w pozwie rozwodowym

Następnym aspektem, który należy poruszyć w pozwie rozwodowym są alimenty na małoletnie dziecko. Przesłanki wyznaczające zakres świadczeń alimentacyjnych zostały określone w art. 135 § 1 K.r.o., który stanowi, że zakres tych świadczeń zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, przy czym zgodnie z art. 133 § 1 K.r.o. rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Przepis ten statuuje, wedle ugruntowanego w orzecznictwie poglądu, zasadę równej stopy życiowej rodziców i dzieci (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 5 stycznia 1956 r., III CR 919/55, OSNCK 1957/3/74; tak też uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Administracyjnej Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86 – teza IV, OSNCP 1988 nr 4 poz. 42).

Określony w art. 133 § 1 K.r.o. obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb dziecka spoczywa w równym stopniu na obojgu rodzicach. Jak podniesiono wyżej zakres obowiązku rodzica w zaspokajaniu potrzeb dziecka wyznaczają usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych. Przez usprawiedliwione potrzeby rozumieć należy nie tylko te podstawowe zapewniające minimum egzystencji, ale również i te, których zaspokojenie zapewni dziecku – odpowiedni do wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają natomiast zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody (por. uchwała Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86 , OSNCP 1988, poz. 42).

Uwzględniając przedstawione powyżej aspekty prawne, jeśli są Państwo zdecydowani zakończyć małżeństwo przez rozwód i wypracowali porozumienie co do podziału majątku, należy teraz sporządzić pozew o rozwód wraz z wnioskiem o przeprowadzenie podziału majątku wspólnego.

Źródła:

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59