Żądania małżonka przy rozwodzie

Alimenty dla rozwiedzionego małżonka

Zakres obowiązku alimentacyjnego po rozwodzie zależy od tego, z czyjej winy sąd orzeknie rozwód.

Prawo do alimentów dla rozwiedzionego małżonka reguluje art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie: K.r.io.):

„§ 1. Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

§ 2. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

§ 3. Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni”.

Z treści art. 60 wynika, że prawodawca przewiduje dwa rodzaje świadczeń alimentacyjnych. Pierwsze z nich to tzw. alimenty zwykłe (art. 60 § 1). Sąd może zasadzić alimenty zwykłe w przypadku, gdy rozwiedziony małżonek – który nie był uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego – pozostaje w tzw. stanie niedostatku. Z pozwem o alimenty z art. 60 § 1 może wiec wystąpić małżonek, który był niewinny rozkładu pożycia, a także ten, w stosunku do którego sad orzekł rozwód w winy obojga małżonków lub orzekł rozwód bez orzekania o winie.

Zobacz również: Renta rodzinna po rozwodzie

Alimenty od małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia

Przesłanką do orzeczenia alimentów jest, jak wspomniałem, stan niedostatku. Chodzi o niemożność zaspokojenia własnymi siłami swoich usprawiedliwionych potrzeb w zakresie zamieszkania, wyżywienia i ubrania. Nie oznacza to, że małżonek nie może mieć żadnych dochodów. Alimentów można żądać w zakresie usprawiedliwionych (codziennych, podstawowych) potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych zobowiązanego.

Drugi rodzaj świadczeń – alimenty kwalifikowane (art. 60 § 2) – to takie, do których płacenia może zostać zobowiązany małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego celem wyrównania stopy życiowej niewinnego małżonka, którego poziom życia uległ obniżeniu w związku z rozwodem.

Jak wynika z powyższego, prawo do alimentów i ich zakres będą zależały od określenia przez sąd winnego rozkładu pożycia małżeńskiego oraz stanu majątkowego uprawnionego do alimentów.

W nauce prawa i w orzecznictwie wskazuje się na zachowania zawinione rozkładu pożycia, takie jak:

• opuszczenie małżonka;
• agresja psychiczna, fizyczna – jest niedopuszczalna także wówczas, gdy jest odpowiedzią na zawinione zachowanie drugiego małżonka (np. zdrada);
• zdrada małżeńska – każde zachowanie, które stwarza pozory cudzołóstwa, przekraczające granice przyjętej przyzwoitości i obyczajowości;
• nieuzasadniona odmowa współżycia płciowego;
• odmowa pomocy;
• nieprzyczynianie się do utrzymania rodziny.

Aby ocenić rozkład pożycia małżeńskiego, będący przesłanką orzeczenia rozwodu, bierze się pod uwagę istnienie trzech więzi rodzinnych:

1. fizycznej – tj. utrzymywania współżycia fizycznego przez małżonków;
2. psychicznej (uczuciowej) – tego, czy małżonkowie darzą się nadal uczuciem;
3. ekonomicznej – tj. prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego.

W Pani sytuacji radziłabym nie dopuścić do orzeczenia rozwodu z Pani winy, ponieważ będzie to miało duże znaczenie w kwestii alimentów.

W przypadku alimentów od małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, ustawa przewiduje, iż obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa tylko w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. W przypadku bowiem, gdy do płacenia alimentów zobowiązany jest małżonek winny, nie ma ograniczenia czasowego płacenia alimentów (inaczej jest, gdy zobowiązany do płacenia jest małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego, obowiązek wtedy trwa max 5 lat).

Czyli dopiero w sytuacji, jeżeli były mąż zawrze nowy związek małżeński, Pani zostanie zwolniona z obowiązku alimentacyjnego.

Podział majątku podczas sprawy rozwodowej

Sąd pod czas sprawy rozwodowej nie będzie dzielił Państwa majątku wspólnego, jeśli między Państwem nie ma zgody co do podziału majątku.

 Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Podstawą do wyodrębnienia składników majątkowych jest art. 33 Kodeksu, który mówi, że do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, czyli przed dniem zawarcia związku małżeńskiego;
2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6. przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8. przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Jeżeli Pani mama darowała Pani pralkę lub inne rzeczy w trakcie małżeństwa w formie darowizny, to ten majątek będzie Pani majątkiem osobistym, a nie wspólnym i nie będzie podlegał podziałowi. Natomiast ruchomości lub nieruchomości, które nabyliście Państwo w trakcie trwania małżeństwa, np. za wynagrodzenia z pracy będą stanowiły majątek wspólny i będą podlegały podziałowi. Każdy z małżonków ma 1/2 udziału w majątku wspólnym.

Jednakże wszystkie sporne kwestię związane z podziałem majątku trzeba będzie rozwiązać za pomocą sądu w sprawie o podział majątku wspólnego małżeńskiego, którą można będzie przeprowadzić po orzeczeniu rozwodu. Jeśli maż zabrał część rzeczy to Pani dopiero na sprawie o podział majątku będzie mogła wnioskować o ich podział i zwrot w naturze lub uzyskania ekwiwalentu pieniężnego za te rzeczy.

Co się tyczy zwrotu nakładów na mieszkanie komunalne, to proszę się nie martwić. Pani mąż nie poczynił nakładów na Pani własnościowe mieszkanie, a na mieszkanie, które należy do gminy, a więc Pani nie jest zobowiązana zwracać jemu żadnych nakładów. Swoje roszczenia o zwrot nakładów powinien Pani mąż kierować do właściciela nieruchomości, a nie do Pani.

Żaden przepis procedury cywilnej nie reguluje wprost problemu dopuszczalności takich dowodów. Z art. 227 Kodeksu postępowania cywilnego wynika, iż przedmiotem dowodu mogą być wszelkie fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (fakt zdrady jest z pewnością ważny dla rozstrzygnięcia np. winy rozkładu pożycia małżeńskiego w procesie rozwodowym). Ponadto, zgodnie z art. 308 § 1, sąd może dopuścić dowód m.in. z filmu, telewizji, fotokopii, fotografii oraz płyt lub taśm dźwiękowych i innych przyrządów utrwalających albo przenoszących obrazy lub dźwięki. Wreszcie, katalog możliwych środków dowodowych ma charakter otwarty (art. 309 K), co oznacza, iż można posługiwać się wszelkimi środkami dowodowymi, nawet jeśli nie zostały wprost wymienione w przepisach procedury cywilnej. Formalnie więc Kodeks nie stawia żadnych przeszkód w dopuszczeniu omawianych dowodów.

Dowody z podsłuchów, „pluskw”, zapisów rozmów telefonicznych, monitoringu czy otwartej cudzej korespondencji, jeśli zostały uzyskane bez zgody zainteresowanego, nie powinny być dopuszczone w postępowaniu cywilnym. Działanie podjęte w celu ich uzyskania narusza dobra osobiste: tajemnicę korespondencji i prawo do prywatności. Wyjątkowo sąd może dopuścić takie dowody, jeśli uzyskujący je działał w obronie swojego usprawiedliwionego interesu prywatnego, a interes ten przedstawia wartość znacznie wyższą niż ochrona prywatności i tajemnicy komunikowania się osoby, której dobra zostały naruszone.

Zobacz również: Rozwód jak się za to zabrać?