Zabezpieczenie przed długami męża

Przedstawiony opis sprawy budzi pewne wątpliwości. Otóż zastanawiające jest, na jakiej podstawie sąd oddalił powództwo o zniesienie wspólności ustawowej z datą wsteczną. W takich, jak przedstawiona, sytuacjach jest to najpewniejszy środek zabezpieczający. Umowa notarialna znosząca wspólność ustawową nie może dotyczyć sytuacji prawnych sprzed jej zawarcia.

Żądanie ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej

Zgodnie z art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) – każdy z małżonków może z ważnych powodów żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Praktyka, idąc za wykładnią wymienionego przepisu, wielokrotnie dokonywaną przez Sąd Najwyższy, do ważnych powodów zalicza między innymi długotrwałą separację uniemożliwiającą zarząd majątkiem wspólnym, alkoholizm, trwonienie wspólnego majątku, zadłużanie go i wszelkie działania małżonka o charakterze finansowym niekorzystne z punktu widzenia dobra rodziny. „Dlatego Sąd, ustalał, czy takie powody w sprawie zaistniały, a jeśli tak, to z jaką datą należy rozdzielność ustanowić. Zgodnie zaś z art. 52 § 2 K.r.o. zd. drugie – w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu. Już we wcześniejszych orzeczeniach Sąd Najwyższy twierdził, że w orzeczeniu o zniesieniu wspólności małżeńskiej skutek wsteczny może być nadany w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych (wyrok SN z 3 lutego 1995r IICRN 162/94, OSNC 1995 /6/100). Ostrożność ta wynika z obawy, by art. 52 K.r.o. nie został wykorzystany dla pokrzywdzenia wierzycieli jednego z małżonków i w ten sposób interes rodziny został uwzględniony przy pominięciu interesów osób trzecich (liczne orzeczenia SN np. z 23 lipca 1997r IICRN 105/97 , Prok. i Pr. 1998/1/29, z 15 października 1998r, CRN 228/95 Prok. i Pr. 1999/3/32). Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tym dniu ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym” (wyrok SN z dnia 11.12.2008 r. w sprawie II CSK 371/08, OSNC 2009/12/171, Biul. SN 2009/4/14).

Być może o wyniku sprawy zadecydowały błędy proceduralne. Odnosząc się do meritum problemu, wskazuję, że co do zasady teściowa nie będzie odpowiadała za długi męża. Czynności przekraczające zakres zarządu dla swej ważności wymagają bowiem zgody współmałżonka.

Zobacz również: Zabezpieczenie alimentów przed rozwodem

Odpowiedzialność za zobowiązania małżonka

Zgodnie z przepisem art. 41 § 2 K.r.o. – jeśli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo jeżeli istniejące zobowiązanie nie wynika z czynności prawnej, to wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika oraz z niektórych elementów majątku wspólnego małżonków, to jest z:

• wynagrodzenia za pracę,
• dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej,
• korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw przysługujących mu jako twórcy.

Tak więc zajęciu będzie podlegała emerytura teścia. Oczywiście należy zabezpieczyć się na przyszłość. W tym wypadku sugeruję dokonanie zniesienia wspólności ustawowej oraz podział majątku wspólnego. Wierzycielom będzie zawsze przysługiwać wierzytelność o zajęcie praw majątkowych, jakie teść nabędzie w razie podziału majątku.