Wykorzystanie w trakcie rozwodu nielegalnie nagranych z rozmów

Nagrania zdobywane podstępem

Ilekroć w sprawie rozwodowej jedna ze stron procesu posługuje się – w celach dowodowych – dowodem z nagrań pozyskanych w sposób bezprawny, tj. w sposób karany przez art. 267 Kodeksu karnego (tj. nagrania pozyskane bez wiedzy oraz bez zgody osoby nagrywanej, tym bardziej gdy nagrywający nie jest uczestnikiem rozmowy: art. 267 § 1 oraz ujawnienie takiej informacji innej osobie: art. 257 § 4) – wówczas niedopuszczalne jest prowadzenie przez sąd dowodu z takich nagrań. Sąd może dopuścić dowód z nagrania uzyskanego nawet w sposób przestępczy, ale tylko wówczas, gdy nagrywający jest uczestnikiem rozmowy, którą nagrywa. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 10 stycznia 2008 r., sygn. akt I ACa 1057/07, wskazał, iż „podstępne nagranie prywatnej rozmowy godzi w konstytucyjną zasadę swobody i ochrony komunikowania się, a dowody rozwodowe uzyskane w sposób sprzeczny z prawem nie powinny być dopuszczane w postępowaniu cywilnym”.

Zaskarżenie dowodu z nagrania

Podsumowując, sąd nie powinien takiego dowodu dopuścić; niemniej Pani rolą jako strony postępowania jest tego, mówiąc kolokwialnie, „pilnować”. Sąd może bowiem nie wiedzieć, że brak było zgody na nagrywanie. Winna Pani zatem w odpowiedzi na ów wniosek dowodowy lub w odpowiedzi na dopuszczenie przez sąd tego dowodu złożyć zastrzeżenie na podstawie art. 162 Kodeksu postępowania cywilnego. Stanowi on, że:

„§ 1. Strona powinna zwrócić uwagę sądu na uchybienie przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Zastrzeżenie można zgłosić najpóźniej na kolejnym posiedzeniu.

§ 2. Stronie zastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na to uchybienie w dalszym toku postępowania. Skutku tego nie niweczy wypowiedzenie lub cofnięcie pełnomocnictwa.

§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się, gdy chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu lub gdy strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy”.

Niemniej, sąd winien z urzędu takiego dowodu nie dopuścić, Pani rolą jest jednak, czy to w odpowiedzi na pozew, czy to w odpowiedzi na zgłoszony przez męża (jego pełnomocnika) wniosek o przeprowadzenie dowodu z takich nagrań, złożyć odpowiedź, wskazując, że wnosi Pani o odrzucenie owego wniosku dowodowego, bowiem jest pozyskany w sposób przestępczy, tj. z naruszeniem art. 267 § 3 i 4 Kodeksu karnego (pozyskany bez Pani zgody i wiedzy i dotyczy rozmowy w której mąż nie uczestniczył). Na dowód tego może Pani także przedłożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, jakie Pani złożyła.

Konsekwencje bezprawnego zdobycia nagrań

Idąc dalej, jeśli w wyniku Pani zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia czynu zabronionego z art. 267 Kodeksu karnego organy ścigania ustalą, że do jego popełnienia przez męża doszło, to zgodnie z art. 267 § 3 i 4 w zw. z § 1 mężowi grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności do lat dwóch. Nie mniej, jeśli nie był wcześniej karany, to z uwagi na prymat kar wolnościowych z wysoką dozą prawdopodobieństwa sąd orzeknie grzywnę. Grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki; jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa 540. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od 10 złotych ani też przekraczać 2000 złotych.

Oczywiście może Pani dodatkowo żądać obrony swych praw na drodze cywilnej, wnosząc pozew o naruszenie Pani dóbr osobistych w postaci prawa do prywatności, tajemnicy rozmowy/korespondencji, w oparciu o art. 23 Kodeksu cywilnego, żądając np. oficjalnych przeprosin czy zadośćuczynienia jeśli wykaże Pani szkody niemajątkowe (np. depresję, stany lękowe, konieczność brania leków uspokajających z uwagi na ciągły podsłuch – wymagałoby to jednak załączenia jako dowodu z opinii lekarza psychiatry lub z Pani wizyt u tego lekarza).

Działania adwokata w trakcie rozwodu

Co do odpowiedzialności adwokata, który reprezentuje męża, to kwestię tę reguluje Kodeks etyki adwokackiej. Zgodnie z jego § 10 „adwokat nie może usprawiedliwiać naruszenia zasad etyki i godności zawodu powoływaniem się na poczynione przez klienta sugestie”. Niemniej, tutaj moją rolą nie jest ocena pracy innego pełnomocnika (wręcz nie mogę takiej oceny dokonywać na gruncie Kodeksu etyki radcowskiej) – jednak gdyby ktokolwiek uznał, że dany pełnomocnik przekroczył zasady etyki, ma prawo zawiadomić izbę dyscyplinarną właściwą dla takiego adwokata o jego nieetycznym zachowaniu, ta zaś przeprowadzi odpowiednie postępowanie wyjaśniające i ustali czy do naruszenia jakichkolwiek zasad doszło. Nikt inny nie jest do tego uprawniony w przypadku takich zawodów jak radca prawny czy adwokat.

Zobacz również: Czy można mieć kamery na posesji?