Umowa z byłą żoną odnośnie podziału majątku

Należy zaznaczyć, iż kwestie przynależności przedmiotów majątkowych do majątków osobistych bądź wspólnego małżonków są uregulowane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (w skrócie K.r.io.).

Stosownie do art. 31 § 1 K.r.io. „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych”.

Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Zgodnie z art. 33 tej ustawy „do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej”.

Zgodnie z powyższym (pkt 2 art. 33 K.r.io.) mieszkanie odziedziczony przez Pana w trakcie trwania małżeństwa wchodzi do Pana majątku osobistego, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Jeżeli spadkobiercy inaczej nie postanowili i Pan inaczej nie postanowił (nie darował tego mieszkania żonie lub nie rozszerzył notarialnie wspólności majątkowej), to mieszkanie bez wątpienia należy tylko i wyłącznie do Pana i nie wejdzie do majątku wspólnego podlegającemu podziałowi po ustaniu małżeństwa. Proszę w tej kwestii dokładnie przejrzeć księgę wieczystą odziedziczonego mieszkania w celu wyjaśnienia sprzeczności.

Jeżeli jednak w określony sposób mieszkanie to weszło do majątku wspólnego Pana i Pana byłej żony, konieczne jest przeprowadzenie podziału majątku w Polsce. Jeżeli była żona jest zdecydowana oddać Panu mieszkanie bez żadnych spłat i dopłat, to oczywiście może to zrobić przed polskim notariuszem lub sądem. Postępowanie przed notariuszem jest szybsze, ale i droższe. Postępowanie przed sądem co do zasady tańsze (jeżeli jest zgoda co do podziału i wyceny), ale i dłuższe.

Podział majątku jest możliwy co do zasady przez podział fizyczny rzeczy, przyznanie jednej osobie ze spłatą drugiej lub przez sprzedaż w drodze licytacji i podział uzyskanej w tej sposób kwoty. Możliwe jest także oświadczenie Pana byłej żony, że wnosi o przyznanie mieszkania Panu bez jakichkolwiek spłat i dopłat. Wtedy sąd przychyli się do wniosku i stanie się Pan właścicielem.

Zgodnie z art. 566 Kodeksu postępowania cywilnego „w sprawie o podziale majątku wspólnego rozstrzyga sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli jeden z małżonków zmarł – sąd spadku. Właściwy do rozpoznania wniosku jest sąd rejonowy”. We wniosku o podział majątku należy dokładnie określić składniki majątku, podlegające podziałowi oraz przedstawić dowody prawa własności. Przede wszystkim do wniosku należy dołączyć odpis z księgi wieczystej, jeżeli w skład majątku wchodzi nieruchomość.

W przypadku rzeczy ruchomych sądy w zasadzie nie wymagają specjalnych dokumentów. Jeżeli jednak dojdzie do sporu między małżonkami, konieczne będzie przedstawienie dowodów na poparcie swoich racji. Bardzo popularnym środkiem dowodowym jest przesłuchanie świadków, wskazanych przez małżonków.

Wniosek powinien zawierać:

• oznaczenie sądu, do którego jest skierowany, dane osobowe uczestników, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
• formułkę „Wniosek o podział majątku wspólnego”,
• określenie wartości majątku podlegającego podziałowi,
• przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie oraz przedstawienie dowodów na poparcie tych okoliczności,
• podpis wnioskodawcy albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
• załączniki.

Wraz z wnioskiem o podział majątku należy sądowi przedstawić dokument, który potwierdza ustanie wspólności majątkowej, np. wyrok rozwodowy, małżeńską umowę majątkową (w formie notarialnej), wyrok sądu ustanawiający rozdzielność majątkową w trakcie małżeństwa.

Skład i wartość majątku ulegającego podziałowi ustala sąd. Skład majątku ustala się według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej, zaś jego wartość według cen rynkowych z daty podziału. Jeśli między małżonkami istnieje rozbieżność co do wartości majątku, niezbędne może się okazać powołanie biegłego. Dotyczy to głównie wyceny nieruchomości. Za opinie sporządzoną przez biegłego płacą małżonkowie. Podejmując decyzję o sądowym podziale majątku, małżonkowie powinni liczyć się z następującymi kosztami:

• opłata sądowa,
• wynagrodzenie biegłego,
• koszty apelacji (w razie niekorzystnego rozstrzygnięcia sprawy).

Opłatę sądową od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej pobiera się w wysokości stałej w kwocie 1000 zł. Jeżeli zaś wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, opłata stała wynosi 300 zł. Koszty wynagrodzenia biegłego mogą wahać się od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych (szczególnie jeśli pojawią się spory między małżonkami i trzeba będzie powołać kilku biegłych).

W postępowaniu o podział majątku każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Regulują to odpowiednie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Wyposażenie domu należy wycenić oddzielnie, jednak co do tego nie powinno być sporu między Panem a byłą żoną.

Sprawę taką można przeprowadzić co do zasady bez obecności wnioskodawców, lecz z ustanowieniem przez jednego pełnomocnika. Sąd może wtedy w ogóle nie wzywać do stawiennictwa stron.

Co do umowy przed notariuszem, oczywiście konieczne będą obie strony lub przynajmniej ich pełnomocnicy z pełnomocnictwem notarialnym. Umowa przed notariuszem lub orzeczenie sądowe będzie dawało Panu jasność na przyszłość co przynależności poszczególnych składników do Pana majątku.