Spłacenie wspólnego kredytu przez jednego małżonka a prawo do domu

Ustalenie stanu majątku wspólnego

Zgodnie z art. 684 Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.) w zw. z art. 567 § 3 K.p.c. w zw. z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.io.) „Skład i wartość majątku ulegającego podziałowi między byłych małżonków ustala sąd”. Przyjmuje się powszechnie, że stan majątku ustala się według daty ustania wspólności, natomiast jego wartość według cen z chwili dokonania podziału, czyli zamknięcia rozprawy – tak uchwała SN z dnia 27 września 1974 r., sygn. akt III CZP 58/74; postanowienie SN z dnia 11 marca 2010 r., sygn. akt IV CSK 429/09; T. Demendecki, Komentarz do art. 684 K.p.c. w: A. Jakubecki (red.), Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania cywilnego. Co do zasady przedmiotem postępowania o podział jest majątek, który był objęty wspólnością majątkową i istniał w dacie jej ustania. Ruchomości i nieruchomości wchodzące w skład majątku w tej dacie muszą jednak istnieć w dacie dokonywania podziału, bowiem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia mają okoliczności istniejące w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 K.p.c. w zw. z art. 13 § 2 K.p.c.).

Stosownie do treści art. 567 § 1 K.p.c.: „W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie podlegają zwrotowi”.

Zgodnie z treścią art. 45 § 1 zd. 1 K.r.io. (w brzmieniu na dzień ustania wspólności uczestników): „Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek odrębny. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swego majątku odrębnego na majątek wspólny. Zwrotu dokonywa się przy podziale majątku wspólnego” (art. 567 § 1 K.p.c.). W doktrynie na ogół przyjmuje się, że nakładami są koszty poniesione na zachowanie, eksploatację lub ulepszenie rzeczy już istniejącej w majątku, natomiast wydatkami są koszty związane z nabyciem danego przedmiotu (zob. J.S. Piątowski, Stosunki majątkowe między małżonkami, Katowice 1965–1966, s. 26; E. Skowrońska-Bocian, Rozliczenia majątkowe małżonków w stosunkach wzajemnych i wobec osób trzecich, Warszawa 2000, s. 144–146).

Rozliczenie nakładów z majątku odrębnego

Powyższe roszczenia mają charakter stricte procesowy i powinny być udowodnione. W doktrynie i orzecznictwie panuje zgodność, iż rozliczenie nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny, jak również nakładów z majątku wspólnego na majątki odrębne następuje jedynie na wniosek uczestników postępowania. Natomiast ciężar udowodnienia wysokości nakładu dokonanego przez jednego z małżonków z jego majątku odrębnego na majątek wspólny, zgłoszonego do rozliczenia w postępowaniu o podział majątku wspólnego, zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w art. 6 K.c., spoczywa na tym z uczestników, który się na tę okoliczność powołuje i z której wywodzi skutki prawne (tak m.in. SN w postanowieniu z dnia 16 października 1997 r., sygn. akt II CKN 395/97, niepubl.).

Strona żądająca rozliczenia nakładów i wydatków powinna udowodnić to żądanie co do zasady i wysokości. Bierność strony w tym zakresie nie zobowiązuje sądu – poza wyjątkowymi przypadkami – do prowadzenia dowodu z urzędu. Jak wskazuje się w judykaturze Sądu Najwyższego, nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (wyr. SN z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie sygn. akt. I CKU 45/96). Jeśli zatem strona nie przedstawia dowodów, to uznać należy, że dany fakt nie został wykazany (udowodniony).

Kwota wpłacona jako wkład na kredyt bankowy stanowi bez wątpienia nakład z Pani majątku osobistego na majątek wspólny i podlegać będzie rozliczeniu w toku podziału majątku. Darowana przez ojca kwota 450 000 zł zawsze stanowić będzie Pani majątek osobisty nawet w sytuacji przelewu na wspólne z mężem konto.

W przypadku rozwodu sąd nie dzieli długów (kredytów), a jedynie aktywa oraz dokonuje rozliczeń nakładów na majątek wspólny. Dom nabyty przez Państwa wspólnie zawsze stanowić będzie składnik majątku wspólnego. W trakcie postępowania możecie ewentualnie rozliczać nakłady – Pani z majątku osobistego na majątek wspólny. Pani nakładami są środki otrzymane od ojca w drodze darowizny.