Separacja a odpowiedzialność za zobowiązania finansowe męża

Orzeczenie separacji

Separacja dotyczy wyłącznie kwestii między małżonkami. Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej, jednak małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa. Separacja przy spełnieniu wymienionych przesłanek pozytywnych i braku negatywnych może być orzeczona w procesie lub w postępowaniu nieprocesowym, przy czym negatywna przesłanka w postaci sprzeczności orzeczenia separacji z dobrem małoletnich dzieci nie występuje w postępowaniu nieprocesowym, gdyż w tym trybie separacja może być orzeczona tylko wówczas, gdy małżonkowie nie mają takich dzieci. Do takiego wniosku prowadzi wykładnia przepisów art. 61¹ § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie K.r.io.) oraz art. 452 i inne Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.).

Negatywne przesłanki separacji

W art. 61¹ § 2 K.r.io. zostały określone negatywne przesłanki separacji: „mimo istnienia zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci albo z innych względów (niż dobro wspólnych małoletnich dzieci) orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego”. Do kręgu wspólnych małoletnich dzieci małżonków należą dzieci: pochodzące od obojga małżonków, przysposobione przez tych małżonków, a także przez jedno z nich w trybie określonym w art. 115 § 3 K.r.io., pochodzące od jednego z małżonków, a przysposobione przez drugiego z nich i dzieci pozamałżeńskie, których pochodzenie od małżonków zostało ustalone w sposób i na podstawie obowiązujących przepisów. Zasadnie w literaturze przedmiotu wyklucza się z tego grona pełnoletnie dzieci (niezależnie od wielkości i intensywności niesienia im pomocy bądź opieki ze względu na stan zdrowia) oraz dziecko poczęte, lecz jeszcze nienarodzone, małoletnie dzieci jednego z małżonków oraz dzieci faktycznie wychowywane przez małżonków.

Druga z negatywnych przesłanek separacji ustanowiona w art. 61¹ § 2 K.r.io. – jeżeli w sprawie zachodzi – skutkuje, że orzeczenie separacji jest niedopuszczalne po ustaleniu, że jest ono sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i to niezależnie od tego, czy i które z małżonków ponosi winę rozkładu małżeństwa i czy pozwany małżonek także żąda separacji, czy też kwestionuje zasadność jej orzeczenia. Orzekanie na tej podstawie wymaga skonkretyzowania zasady, która w następstwie uwzględnienia powództwa zostałaby naruszona.

Pojęcie „zupełnego rozkładu pożycia” jako przesłanki separacji jest identyczne jak przy orzekaniu rozwodu (patrz uwaga nr 2 do wzoru pozwu o rozwód). Do orzeczenia separacji nie jest wymagane, by rozkład pożycia był także trwały. Ratio legis takiej regulacji to umożliwienie małżonkom powrotu do wspólnego pożycia przez zachowanie węzła małżeńskiego na czas separacji, gdy rozkład pożycia nie ma jeszcze cech trwałości.

Separacja a wspólność majątkowa

Oddalenie bowiem powództwa ze względu na sprzeczność orzeczenia separacji z zasadami współżycia społecznego nie stwarza stanu prawomocności materialnej. Zmiana okoliczności może prowadzić do usunięcia istniejącej przeszkody i uwzględnienia powództwa. Sam upływ czasu może być czynnikiem kształtującym wszystkie lub niektóre elementy objęte stanem rzeczy w chwili zamknięcia rozprawy w poprzedniej prawomocnie zakończonej sprawie (art. 316 § 1 K.p.c.). Przepisy o separacji nie zawierają zakazu orzekania separacji na żądanie małżonka wyłącznie winnego rozkładu (por. zasadę rekryminacji – art. 56 § 3 K.r.io.). Może być zatem uwzględnione żądanie orzeczenia separacji, z którym występuje małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, pomimo braku zgody małżonka niewinnego.

Przy orzekaniu separacji znajdują zastosowanie art. 57 i 58 K.r.io. Właściwość rzeczową sądu okręgowego określa art. 17 pkt 1 K.p.c. Powództwo ze stosunku małżeństwa obejmuje także żądanie orzeczenia separacji (art. 41 K.p.c.). Separacja powoduje rozdzielność majątkową między małżonkami. Więc finansowo – materialnie – jesteście dla siebie od tego momentu obcymi ludźmi. W celu fizycznego podziału rzeczy wspólnych i praw majątkowych należy wszcząć odrębne postępowanie o podział majątku.

Nie odpowiada Pani za żądne zobowiązania zaciągnięte przez męża po orzeczeniu separacji (zresztą nawet bez orzeczenia separacji ta odpowiedzialność jako małżonki jest mocno ograniczona), nie będzie Pani pociągnięta do odpowiedzialności za opłaty za DPS teściowej.