Jak matka może wyegzekwować od córki pieniądze na opłaty za mieszkanie?

Umowa użyczenia mieszkania w najbliższej rodzinie

Zgodnie z treścią art. 710 Kodeksu cywilnego (K.c.): „Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy”. Użyczenie jest umową, na podstawie której użyczający (komodant) zobowiązuje się zezwolić biorącemu (komodatariuszowi) – przez czas oznaczony lub nieoznaczony – na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Najczęściej w praktyce chodzi o bezinteresowną pomoc udzielaną osobom bliskim (por. uchwała SN z 05.03.2009 r., III CZP 6/09, Biul. SN 2009, Nr 3; wyrok SN z 03.12.2009 r., II CSK 550/09, Legalis).

Cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność (por. np. wyrok WSA w Warszawie z 11.09.2007 r., III SA/Wa 600/07, Legalis; wyrok SA w Szczecinie z 13.10.2016 r., I ACa 425/16, niepubl.). Przyjmuje się więc, iż przeważnie w relacjach rodzinnych zezwolenie osobie bliskiej na zamieszkiwanie w danej nieruchomości stanowi ustną umowę użyczenia, dlatego w Pań przypadku należy mówić o takiej czynności prawnej.

Obowiązek regulowania zwykłych kosztów utrzymania

Idąc dalej, podnoszę, iż zgodnie z art. 713 K.c.: „Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia”.

Zwykłe koszty utrzymania obejmują koszty związane z utrzymaniem przedmiotu użyczenia w niepogorszonym stanie, np. konserwacja, drobne remonty i naprawy, wyżywienie zwierząt, koszty związane z używaniem lokalu (zob. wyrok NSA z 27.07.2005 r., OSK 1797/04, Legalis; wyrok SA w Szczecinie z 09.04.2013 r., I ACa 35/13, niepubl.).

Z uwagi na powyższe, to biorący pokrywa wszelkie koszty związane z utrzymaniem rzeczy, a więc czynsz i opłaty eksploatacyjne zgodnie ze zużyciem – może to zostać wpisane w umowie, ale nie musi, albowiem wynika to wprost z powyższego przepisu. Idąc dalej, wskazuję, iż jeżeli siostra nie czyni takich nakładów, Pani mama może umowę wypowiedzieć i wystosować roszczenie o opuszczenie nieruchomości.

Wypowiedzenie umowy użyczenia mieszkania

Zgodnie z powyższym siostra, jako korzystająca z umowy użyczenia nieruchomości i zamieszkująca w nieruchomości wraz z mamą, obowiązana jest ponosić podstawowe koszty związane z utrzymaniem nieruchomości, a więc ponosić koszty eksploatacyjne związane z zamieszkiwaniem, a także drobne nakłady i naprawy. Jeżeli tego nie czyni, Pani mama ma roszczenie o zapłatę, a także może wypowiedzieć taki stosunek prawny i skierować roszczenie o opuszczenie lokalu. Jak najbardziej więc Pani mama może wystosować pisemne wezwanie ze wskazaniem podstaw prawnych swojego żądania.