Czy można złożyć wniosek o separację zaocznie, nie osobiście?

Jak przeprowadzić separację?

Najpierw może zacznę od kwestii właściwości sądu. Otóż, zgodnie z treścią art. 567¹ Kodeksu postępowania cywilnego w sprawach o separację, na zgodny wniosek małżonków, a także w sprawach o zniesienie separacji właściwe rzeczowo są sądy okręgowe. W sprawach tych miejscowo właściwym jest sąd, w którego okręgu małżonkowie mają wspólne zamieszkanie, a w braku takiej podstawy – sąd miejsca ich wspólnego pobytu. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnego miejsca zamieszkania ani pobytu, wniosek należy zgłosić w sądzie właściwym dla jednego z małżonków, zgodnie z art. 508.

Co prawda w myśl art. 1103¹ § 1 ustawy właściwość sądu i tak istnieje, bo jesteście Państwo obywatelami polskimi – przepis poniżej cytuję:

„Sprawy małżeńskie oraz sprawy dotyczące małżeńskich stosunków majątkowych należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:

1) oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub

2) małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub

3) małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub

4) oboje małżonkowie są obywatelami polskimi”.

Ale osoby zamieszkałe za granicą muszą mieć obligatoryjnie ustanowionego pełnomocnika do spraw doręczeń w Polsce, chyba że zdecydujecie się Państwo na adwokata czy radcę prawnego, wówczas to on będzie odbierał pisma, więc będzie to pewna dla Państwa komplikacja dodatkowa, ale chyba konieczna z uwagi na to, co niżej Panu napiszę. Pełnomocnikiem do spraw doręczeń nie musi być prawnik, może to być ktoś z rodziny.

Zobacz również: Pełnomocnictwo do rozwodu

Złożenie do sądu wniosku o separację

Następnie pyta Pan, czy wniosek możemy złożyć listownie lub za pośrednictwem znajomych lub rodziny.

W związku ze wspomnianą właściwością sądu proponowałabym zrobić tak: wysłać pozew do kogoś z rodziny, aby ta osoba złożyła go, oczywiście w 2 egzemplarzach, w sądzie i dodatkowo opłaciła, gdyż pozew taki podlega opłacie w kwocie 600 zł (art. 26 ust 1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

I ostatnie Pana pytanie brzmi: Czy musimy być obecni w sądzie?

I tu niestety odpowiedź brzmi, iż teoretycznie tak, bo jak stanowi art. 442 Kodeksu postępowania cywilnego jeżeli pozwany uznaje żądanie pozwu a małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe do przesłuchania stron. Tak więc po pierwsze jeśli Pan np. wniósłby pozew, to żona musiałaby w odpowiedzi na pozew napisać, iż uznaje żądanie pozwu i również chce orzeczenia separacji. Teoretycznie na mocy art. 302 możliwe jest przesłuchanie tylko jednego z Państwa, jeśli drugie np. powoła się na niemożność przyjazdu z Irlandii, ale wtedy oczywiście będzie konieczne przyznanie się do miejsca zamieszkania. Przepis cytuję:

„Art. 302. § 1. Gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można co do okoliczności spornych jedną tylko stronę, sąd oceni, czy mimo to należy przesłuchać tę stronę, czy też dowód ten pominąć w zupełności. Sąd postąpi tak samo, gdy druga strona lub niektórzy ze współuczestników nie stawili się na przesłuchanie stron lub odmówili zeznań”.

Jeśli jednak powołacie się Państwo na zamieszkanie w Irlandii, to będzie można wnioskować o przesłuchanie przez konsula RP w Irlandii.

Jak mówi bowiem art. 18 ustawy o funkcjach konsulów „na wniosek sądu lub innego właściwego organu Rzeczypospolitej Polskiej konsul:

1) doręcza pisma i inne dokumenty;

2) przesłuchuje strony, podejrzanych, świadków i biegłych;

3) przekazuje do wykonania sądom i innym organom państwa przyjmującego wnioski o udzielenie pomocy prawnej.

2. Czynności wymienione w ust. 1 pkt 1 i 2 konsul wykonuje, stosując odpowiednio właściwe przepisy prawa polskiego, jeżeli odbiorca pisma lub innego dokumentu albo osoba, która ma być przesłuchana, jest obywatelem polskim i zgadza się dobrowolnie przyjąć pismo lub inny dokument albo złożyć zeznanie, wyjaśnienie lub opinię”.

I to chyba powinno Państwu rozwiązać problem.

Zobacz również: Skutki prawne separacji