Ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną

Odpowiadając na Pana pytanie, należy stwierdzić, iż ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną możliwe jest wyłącznie na drodze postępowania sądowego.  Nie ma możliwości ustanowienia rozdzielności majątkowej wstecz w drodze umowy między małżonkami, bowiem w przypadku zawarcia umowy rozdzielność majątkowa będzie obowiązywała tylko i wyłącznie od chwili zawarcia tej umowy.

Przepis art. 52 § 2 wskazuje, iż rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Jak zatem wynika z powyższego przepisu, sąd ustanowi rozdzielność majątkową wstecz wyłącznie w wyjątkowych wypadkach. Przepisy prawa nie definiują wyjątkowych wypadków dla których sąd może ustalić rozdzielność majątkową z datą wcześniejszą. W szczególności może się tak stać, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

W wyroku z 8 maja 2003 r. (sygn. akt II CKN 78/01) Sąd Najwyższy stwierdził, iż „zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej z datą wsteczną może nastąpić tylko wtedy, jeżeli ważne powody, o jakich mowa w art. 52 KRO, a więc m.in. separacja faktyczna, istniały już w tej wcześniejszej dacie”.

W orzecznictwie sądów wskazuje się, iż zniesienie wspólności majątkowej z datą wsteczną może być orzeczone tylko w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych, za czym przemawia wzgląd na ochronę interesu wierzycieli każdego z małżonków (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 1995 r., sygn. akt. II CRN 162/94, OSNC 1995, nr 6, poz. 100).

Występując do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, musiałby Pan wskazać wszystkie okoliczności, które przemawiają za takim orzeczeniem. W szczególności sądy wydają orzeczenie o rozdzielności majątkowej wstecz w sytuacji, gdy małżonek bez wiedzy i zgody drugiego małżonka zaciąga kredyty lub małżonkowie żyją w separacji faktycznej od dłuższego już czasu.