Czy mam prawo wykonać test na ojcostwo?

Jeśli chce Pan uzyskać badania DNA, konieczne będzie wniesienie stosownego powództwa do sądu.

Podstawę unieważnienia uznania ojcostwa dziecka może stanowić wada oświadczenia woli w postaci błędu co do treści czynności prawnej (patrz art. 84 Kodeksu cywilnego). Według uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6.10.1969 r., sygn. akt III CZP 25/69 (OSNCP 1970, poz. 75), „mężczyzna, który uznał dziecko, nie może żądać unieważnienia uznania z powodu błędu na tej tylko podstawie, że ujawnione później cechy krwi wyłączają możliwość jego ojcostwa”.

Błąd w oświadczeniu woli o uznaniu dziecka musi dotyczyć stanu faktycznego, konkretnych okoliczności, sprecyzowanych zdarzeń znanych uznającemu i będących przyczyną sprawczą złożenia przez niego oświadczenia o uznaniu. Musi to więc być błąd co do przesłanek w rozumowaniu, a nie błąd co do jego konkluzji, tj. co do ogólnego przekonania o pochodzeniu uznanego dziecka.

Jednakże zgodnie z Wyrokiem Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 27.09.1984 r., sygn. akt II CR 326/84 OSNPG 1985/1, poz. 1, str. 21, skuteczność żądania mężczyzny unieważnienia uznania dziecka z powodu wady oświadczenia opartego na błędzie co do (treści) czynności prawnej uzależnione jest od wykazania, że mężczyzna w chwili składania oświadczenia woli o uznaniu dziecka miał mylne wyobrażenie o istniejącym stanie rzeczy i że między jego wyobrażeniem a rzeczywistym stanem rzeczy zachodzi istotna różnica. Takie mylne wyobrażenie o istniejącym stanie rzeczy musi mieć znaczny stopień pewności.

W takim wypadku należy udowodnić, że składając oświadczenie woli o uznaniu dziecka, mężczyzna działał nie tylko w przekonaniu o swoim ojcostwie, ale w sposób swobodny i świadomy, ponieważ nie wiedział o przeszłości matki dziecka i o tym, że miała ona wcześniej utrzymywać stosunki cielesne z innymi mężczyznami.

Niestety termin na wniesienie powództwa minął. Z opisu wynika, iż dziecko ma powyżej 3 lat.

Obecnie możliwość skierowania takiego powództwa ma jedynie prokurator. Nie jest ograniczony ustawowym terminem. Problem jest tylko taki, że prokurator nieczęsto kieruje takie pozwy do sądu – bowiem aby wszcząć takie postępowanie, potrzebuje dowodów. Ma za to większe możliwości.

Zgodnie z art. 86 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.io.) „powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka oraz o unieważnienie uznania dziecka może wytoczyć także prokurator”.

Decyzja prokuratora co do wytoczenia powództwa ma charakter autonomiczny i nie podlega pod żadnym względem kontroli sądu.

Powództwo o unieważnienie uznania dziecka prokurator wytacza na podstawie własnego, samodzielnego uprawnienia materialnoprawnego. W sytuacji, gdy żadnemu z pozwanych nie przysługuje uprawnienie materialnoprawne z tej przyczyny, że termin do wytoczenia tego powództwa bądź upłynął (art. 80 § 1 K.r.io.), bądź nie nadszedł (art. 81 § 2 K.r.io.), żaden z tych pozwanych nie może ograniczyć prokuratora w dyspozycji jego uprawnieniem, w szczególności cofnięcie pozwu przez prokuratora, chociażby nastąpiło po rozpoczęciu rozprawy, nie wymaga przewidzianego w art. 203 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego zezwolenia pozwanego.

Mężczyzna, który uznał dziecko, nie może opierać żądania unieważnienia uznania na tej podstawie, że po dokonaniu uznania dowiedział się, że matka dziecka obcowała w okresie koncepcyjnym także z innym mężczyzną, którego ojcostwo jest jego zdaniem bardziej prawdopodobne i że gdyby wiedział o tym wcześniej, nie złożyłby oświadczenia woli o uznaniu. Prowadziłoby to bowiem do unieważnienia uznania – wbrew treści art. 80 K.r.io. – na tej podstawie, że uznający nie jest ojcem dziecka.

Podstawa taka jest przewidziana w art. 81 K.r.io. i przysługuje tylko dziecku, a także prokuratorowi działającemu na mocy art. 86 K.r.io.

Powinien więc Pan udać się do prokuratora. Jeśli prokurator wniesie sprawę do sądu – wówczas sąd przeprowadzi badanie DNA. Najważniejsze to przekonać prokuratora, aby założył sprawę.